Heima er bezt - 01.09.1996, Page 27

það verður ekkert miðað. Ég býst við
að þeim þyki flestum útsvörin sín í
Reykjavík engu léttari en í sveitinni,
þótt upphæðin kunni að vera minni
og svo skiptir það nokkru að öll bæj-
argjöld eru heimtuð í peningum en
útsvör í sveitum geta menn látið
ómagana eta út hjá sér, að miklu leyti
og verður það flestum léttbærara.
Þá er þetta er athugað nánar, getur
mér ekki virst betur en að gjöld til
bæjarins í Reykjavík af bæjarbúum
séu töluvert hærri hlutfallslega en út-
svör í sveit og að minnsta kosti eru
þau margfalt hærri en í nokkrum
öðrum kaupstað á landinu. Og ég hef
heyrt sagt að þau fari stöðugt hækk-
andi ár frá ári og að framlög til
þurfamanna fari allmjög vaxandi,
svo að þau séu nú orðin hér um bil 3-
4 kr. nefskattur á hvert mannsbarn í
bænum. Og þá er þurfamennirnir eru
taldir frá, sem vera munu margir og
aðrir sem ekkert gjalda, börn o.fl.,
verður skattur þessi æði hár að með-
altali á hvern þann, sem eitthvað
borgar. Mundi þetta þykja hátt útsvar
í sveit, jafnvel þar sem mikil sveitar-
þyngsli eru.
Þessi miklu útgjöld bæjarins í fá-
tækraþarfir, sem gleypa þriðjung
allra bæjargjalda eða um 20.000 kr. á
ári að sögn, eru allískyggileg og
standa bænum fyrir þrifum. Þess
vegna ber svo lítið á því, þrátt fyrir
hin háu gjöld, að nokkuð verulegt sé
gert bænum til framfara. Og í fram-
tíðinni hljóta því álögurnar að verða
stöðugt hærri og hærri, ef nokkuð á
að færast í fang. Því get ég huggað
höfuðstaðarbúana með: Þeim er lífs-
nauðsynlegt að koma fátækramálum
sinum í betra horf en þau eru nú, svo
að þeir geti varið fénu til annars en
þurfamannaframfæris, því að annars
sogar það í sig allt það, sem gera ætti
bænum til umbóta á komandi tíð.
Með þessu lagi verða framfarirnar
hægfara í höfuðstaðnum, það sann-
ast. Þá er svo mikið fer til fátækra-
framfæris í veltiárum, hvað mun þá
verða ef atvinnubrestur verður mik-
ill, sjávarafli bregst eða einhver
óhöpp koma fyrir. Þá kemst bærinn
ekki hjá því að taka lán, stórt lán, og
hann kemst í rauninni ekki hjá því,
eins og nú stendur, ef eitthvað á að
gera, sem gagn er að fyrir bæinn, ef
allt á ekki að standa í stað, í sama
draslinu, sama hirðuleysinu og sama
framtaksleysinu, sem fyrr.
Svona lít ég á það.
Þjóðólfur 18. desember 1903.
Vátnsleiðsla
er nú komin á í 3 helstu kauptun-
unum hér á landi, fyrst á Isafirði, svo
á Akureyri og nú síðast á Seyðisfirði.
Var verkinu þar hér um bil lokið
seint í f.m. Hefur Friðrik Gíslason
ljósmyndari staðið fyrir því og tekist
vel. Hjá séra Birni Þorlákssyni á
Dvergasteini, hefur hann og komið
upp vatnsleiðslu, og eins á Vopna-
firði í tvö hús þar, að því er „Austri“
segir.
Vatnið á Seyðisfirði er leitt úr lind
í túninu á Firði. Allt verkið við þá
vatnsleiðslu tók Friðrik að sér fyrir
umsamið verð, 8750 kr., og þykir
ódýrt. En hvenær skyldi höfuðstað-
urinn fá vatnsleiðslu? Sjálfsagt verð-
ur dagur og vika þangað til, hversu
mikið nauðsynjamál sem það er fyrir
bæinn. Erfiðleikarnir á því eru svo
margir og miklir, en illa er samt un-
andi við ástandið, eins og það er.
Óvenjulega hár
aldur
Síðari hluta þessa árs dó að Staðar-
hrauni, hjá Stefáni presti Jónssyni,
106 ára gömul kona, Halla Einars-
dóttir að nafni, fædd 2. mars 1797, á
Hróbjargarstöðum í Hítárdalssókn.
Hún var mestan hluta ævi sinnar
vinnukona, giptist aldrei né átti börn,
og dvaldi alla ævi sína á fimm bæj-
um, ólst upp á einum, var vinnukona
á þremur og dó á þeim fimmta, flutt-
ist þangað í vor er leið.
Guðlaugur prestur Guðmundsson í
Dagverðarnesi, sem eitt sinn var
sóknarprestur hennar, sagði mér, að
hún hefði aldrei farið í kaupstað,
fengið eitt bréf á allri ævi sinni og
verið illa við alla nýbreytni, t.d. hefði
henni veri mjög illa við barnalærdóm
séra Helga Hálfdánarsonar og taldi
ekkert guðsorð í honum.
Hún var mjög forn í skapi en þótti
dugleg og áreiðanleg.
Þakkarávarp
Þegar ég síðastl. vor hafði ráðið
mig sem háseta á kútter Jón, eign
herra kaupm. Jóns Þórðarsonar í
Reykjavík, og verið nokkrar vikur úti
í sjó, þá vildi mér það óhapp til að ég
lagðist veikur, svo að ég gat ekki
stundað skiprúm mitt. Var ég því það
fyrsta fluttur til Reykjavíkur og var
mér þar veitt hin besta viðtaka af
þeim hjónum Jóni kaupm. Þórðar-
syni og frú hans, er létu sér umfram
allt umhugað um, að mér gæti liðið
sem best. Þau létu flytja mig á spítal-
ann, útveguðu mér læknishjálp og
vitjuðu mín í legunni og yfir höfuð
létu sér vera svo annt um mig, sem
væri ég barn þeirra. Þegar ég fór apt-
ur að skreiðast á fætur, þá buðu þau
mér heim til sín og veittu mér alla þá
hjálp og aðhjúkrun, sem ég frekast
þurfti. Alla þessa hjálp veittu þessi
heiðurshjón mér án launa, auk alls
þessa gáfu þau mér stórgjafir, ýmis
konar fatnað og ferðapeninga til þess
að ég kæmist heim.
Ég finn til þess af hrærðu hjarta,
hve slík hjálp er mikilsverð þótt ég í
alla staði sé þess ekki umkominn að
launa hana. Þess vegna vildi ég nú
opinberlega, láta slíkra velgerða get-
ið og um leið senda þessum heiðurs-
og velgerðahjónum mína innilegu
þökk og biðja guð að launa þeim vel-
gerðar- og kærleiksverkið er þau
gerðu við mig, sem er óefað ekki það
fyrsta, og mun ekki verða það síðast
við sjúka og nakta. Ætti þjóð vor
marga slíka, gædda kostum mann-
kærleikans, þá væri betur farið.
Stokkseyri 12. des. 1903,
Kjartan Guðmundsson.
Heima er bezt 339