Æskan - 01.11.1957, Blaðsíða 15

Jólablað Æskunnar 1957
LAND
Eskimóanna.
&&&&&&& & & Éí
ANGT, langt í norðurátt liggur land villtra og veður-
barinna fjalla. Stolt gnæfir það mót voldugu hafinu.
Æðandi, hvítfyssandi bylgjur velta upp að strönd
þess. Skerjagarðar teygja sig svo langt sem augað
eygir frá suðri til norðurs með þúsundir lítilla
klettaeyja, eins og lier stórra og smárra útvarða, sem standa á
verði úti við sjálft liafið.
Og hér úti fljóta stór isfjöll. Þau koma frá innlandsjöklunum
og eru fiutt af straumum og vindum allt út á hafið. Þau eru
næsla lirikaleg að sjá og taka á sig liinar undarlegustu myndir.
Nokkur likjdst stórum köstulum, þar sem lmið gætu riddarar
eða ræningjar, önnur likjast stórum hyggingum, skreyttum turn-
um og spírum, og það slær á þau grænum og bláum lit.
Þegar vetur nálgast, hverfur sólin með öllu. Hún sést alls ekki
lengur á daginn og allt liggur sveipað myrkri. Aðeins stjörnurnar
sindra á bláum liimninum og þúsundir norðurljósa skína eins
og glitofið teppi, sem breitt hefur verið á vesturhimininn.
Veturinn er langur og strangur bæði fyrir menn, og hunda.
Yfir iandið allt liggur snjóbreiða og allir firðir og vötn eru isi
lögð. Fuglarnir neyðast til að hverfa suður til heitari landa, að-
cins úti við opið hafið lifa seiir og rostungar. Mennirnir búa i
smákofum, sem byggðir eru úr torfi og grjóti og allan daginn
og hina löngu nótt lýsir grútartýran út um litlar rúðurnar.
Það eru aðeins liundarnir, sem ekki fá að vera inni í hlýj-
unni. Þeir verða að vera úti fyrir kofanum, þar sem þeir liggja
þétt saman i snjónum til þess að halda liita liver á öðrum.
Aðcins hvolpunum er leyft að koma inn í húsagöngin, því að
meðan þeir eru litlir, er hætt við að þeir frjósi í hel, ef þeir fá
ekki nægilega hlýju.
En þegar sólin fer að skina á ný, vaknar landið. Fuglarnir
koma í stórhópum og setjast að svo þúsundum skiptir á fjöll-
unum, þar sem þeir bj'ggja sér hreiður. ísinn þiðnar. Timi sleða-
ferðanna líður hjá, og veiðimennirnir taka til að gera við báta
sína, svo að þeir séu tilbúnir að halda út, þegar blátt hafið
kemur í ljós undan ísnum á fjörðunum. Og eins og það er þreif-
andi myrkur dag og nótt á veturna, þá er bjart allan sólarliring-
inn á sumrin. Sólin skin allan timann, svo að engin löngun er til
þess að hátta og sofa. Þá flytja Eskimóarnir úr kofunuin og lialda
á bátunum út í smáeyjarnar við hafsröndina og búa á sumrin i
stórum skinntjöldum, og karlmennirir fara á sela- og rostungs-
veiðar.
Þetta land er land Eskimóanna. Það heitir Grænland og til-
lieyrir Danmörku.
Peli veiðimaður og synir hans.
Peli var einn bezti selfangari Grænlands. Menn töluðu um af-
rek lians sem veiðimanns og ræðara. Hann var maðurinn, sem
allir dáðu og litu upp til. Hugrekki lians og dirfska var þekkt
um allt. Þegar hann var ungur, hélt hann hugrakltur út með
bátinn sinn og var ekki hið minnsta hræddur, jafnvel þegar
hafið var i sinum versta liam. Hann kom alltaf heim með veiði.
oft með seli, sem hann dró á eftir hátnum, og aftur í bátnum
kippu af vænum æðarfuglum.
Á veturna, þegar snjór og is hafði breitt hvíta voð yfir fjóll
og haf, varð Peli að fara af stað mcð stóra dráttarhunda fvrir
sleðanum á sela- og hreindýraveiðar. Það kom fyrir, að haun
kom heim með stærðar isbjörn, sem hann liafði drepið, og þá
var nú glatt á hjalla í litla kofanum.
En Peli var lika góður maður. Hann var alltaf fús að gefa
af veiði sinni. Hann hafði alltaf gnótt af kjöti og gaf alltaf
hinum fátækustu að borða. í byggðinni, þar sem Peli bjó, var
aldrei neinn, sem leið skort.
Já, það var vclmegun á heimili Pela. Kjöt höfðu þau alltaf
nóg af og iýsi á lampann skorti lieldur ekki. Og úr þessu fína
skinni, sem Pcli kom með heim, saumaði kona hans hlý og falleg
föt handa Pela, handa sjálfri sér og sonunum tveiin, Jóni og
Tobíasi.
Það var einn frostbjartan vordag, er Peli stóð fyrir framan
hús sitt og lagði aktygin á hunda sína. Þeir veifuðu skottinu og
ýlfruðu af óþolinmæði eftir að komast af stað. Við og við
skammaði hann hundana til að fá þá óþolinmóðustu til þcss að
standa kyrra. Failegt hreindýraskinn var la^t á sleðann, og
Peli sjálfur var i nýju skinnfötunum sinum, fallegum hvítum
feldi saumuðum úr ísbjarnarskinni.
Allt í kring mátti sjá forvitin andlit úti i gluggum kofanna,
enginn vissi hvert ferðinni var lieitið.
Ungir og gamlir þrýstu nefunum þétt að rúðunum til þess að
geta séð liann og fallegu fötin, sem hann var í. Þeir forvitnustu
tóku á sig rögg og gengu yfir til þess að heilsa honum. Þannig
fengu þeir tækifæri til ]iess að spyrja um ferðina.
Peli leggur af stað í kaupstaðinn.
151