Æskan - 01.10.1992, Blaðsíða 38

var ár rokks-
ins. Elvis
Presley og
Little Richard hertóku vinsælda-
listana ásamt Chuck Berry og sið-
ar Jerry Lee Lewis. Tveimur árum
síðar fjaraði rokkbylgjan út.
1963 skall Bítla-æðið á í Evr-
ópu og ári síðar í föðurlandi rokks-
ins, Bandaríkjunum. Breska rokk-
hljómsveitin Bítlarnir (The Beatles)
negldi rokkið í efstu sæti vinsælda-
listanna til frambúðar.
1967 ollu Bítlarnir annarri rokk-
byltingu. Að þessu sinni leiddu þeir
rokkið úr einfaldri þriggja hljóma
þriggja mínútna dægurflugu yfir í
metnaðarfull, flókin, tilraunakennd
og þungmelt tónverk soðin saman
úr rokki, blús, framúrstefnu (avant
garde) o.m.fl.
1967 var ár tilrauna í rokkmús-
ík. Hvorki fyrr né síðar hefur dæg-
urmúsíkin þróast jafnmikið á jafn-
skömmum tíma.
Þó að Bítlarnir færu í forystu
þá lögðu Jimi Hendrix, Soft
Machine, Frank Zappa, Pink Floyd
og Doors drjúgt af mörkum.
Fyrsta plata Doors, samnefnd
hljómsveitinni, kom út í janúar
1967.
Þarna var fyrsta bandaríska
rokkhljómsveitin komin fram á sjón-
armiðið (reyndar var Byrds rétt-
nefnd fyrsta bandaríska Bítla-
hljómsveitin en var kannski öllu
heldur rafmögnuð þjóðlagasveit en
rokksveit).
Platan var ótrúlega öflugt byrj-
endaverk. Söngtextar söngvarans,
Jims Morrisons, voru Ijóðrænni en
venja var í dægurmúsík. Á köflum
var músíkin nánast Ijóðalestur yfir
spunakenndum raforgelblús eins
og í tæplega 12 mínútna laginu
„The End“
Annað lag, sex og hálfrar mín-
útu langt, „Light My Fire“ fór í efsta
sæti bandaríska vinsældalistans.
Það er nú eitt af sívinsælu rokklög-
unum (náði t.a.m. 7. sæti breska
vinsældalistans í fyrra). Plötusnúð-
ar útvarpsstöðvanna voru í vand-
ræðum með þetta langa en vin-
21.
HLUTI
UMSJÓN: JENS KR. GUÐMUNDSSON
Jim Morrison, söngvari og textasmiður Doors. Jim lést af völdum
áfengisneyslu aðeins 27 ára.
sæla lag. Fram til þessa máttu
dægurlög leikin í útvarpi vart vera
lengri en þrjár mínútur.
Það lag á plötunni, sem mesta
undrun vakti, var nýstárlegur flutn-
ingur Doors á laginu „Alabama
Song“ úr þýsku óperettunni „Auf-
stieg Und Fall Der Stadt MA-
HAGONNY“ eftir Kurt Weill og
Berthold Brecht (þessi ópera „sló f
gegn“ í meðförum Hamrahlíðar-
skólans í fyrravetur).
1967 var metnaðarmál hjá
rokkhljómsveitum að flytja frum-
samda söngva. Þess vegna þótti
djarft uppátæki hjá Doors að dusta
rykið af fertugu óperettuuverki og
þýsku í þokkabót. En með því
slógu Doors-félagarnir margar flug-
ur í einu höggi. M. a. gaf lagið þeim
færi á að krydda blúsrokk sitt með
ferskum kabarett-blæ. Að auki
beindi Ijóð Bertholds Brechts sjón-
um manna að viðleitni Jims Morri-
sons í þá átt að teljast Ijóðskáld en
Berthold hefur verið talinn í hópi
framsæknustu og virtustu Ijóð-
skálda aldarinnar. Til viðbótar sýndi
val á lagi eftir Kurt Weill að þessi
bandaríski blúsrokk-kvartett hlust-
aði á sígild, þýsk tónverk áranna
milli stríða.
f ársbyrjun 1967 var hyldjúp gjá
á milli rokkhljómsveita og unnenda
sígildrar tónlistar. Með flutningn-
um á „Alabama Song“ stigu Doors
stórt skref í þá átt að minnka þetta
bil. Sfðar fluttu David Bowie, Young
Gods, Dagmar Krause og ýmsir
aðrir rokksöngvarar þetta sama lag
inn á plötur. Allir taka þeir mið af
útssetningu Doors.
FRAMHALD
4 2 Æ S K A N