Almanak fyrir hvern mann - 01.01.1884, Blaðsíða 36

32
inn og allar lífsáhyggjur. Að öðru leyti fór þvi fjarri
að lrann væri einrænn í skapi og ómannhlendinn, því
hann var miklu fremur fuHur ljúfmensku og mannást-
ar, örlyndur og hlátt áfram og hezti félagsmaður þegar
því var að skipta; hann varistuttu máli eins eiskuverð-
ur í umgengni, eins og hann var virðingarverður í vís- 4
indanna lieimi.
Svo sem að likindum ræður, fór hann liann ekki á mis
við mannvirðingar eptir að liann varð frægur um allan
heim, en slikt yrði of langt að telja. Síðustu ár æfi sinn-
ar var hann mjög svo vangæfur með lieilsu, en sinti þó
vísindalegum störfum þangað til fám dögum fyrir andlát-
ið. Andlátsdagur hans var 19. apr. 1882, og 25. s. m. var
hann greptraður i Wcstminster-ábbey skamt frá legst-að
Newtons og rétt við hliðina á gröf stjörnufræðingsins
Herschels.
Sem visindamaður var D. ekki hundinn við neina ein-
staka grein náttúrufræðinnar, þvi hann var jafn-framúrskar- •>
andi í jarðfræði, dýrafræði og grasafræði. Aðalverk lians
er rit það, er hann gaf út 1859: „Um uppruna tegund- ^
anna fyrir náttúrlega útvalningu eða varðveizlu vildar-
kynþátta í haráttunni fyrir lífinu“ (On the origin of species
by means of naturál selection, or tlie preservation of favoured
races in tlie struggle for life). Eptir þeirri skoðun, sem
ríkti á undan D., áttu afkomendur dýra og plantna að
erfa eiginleika foreldranna að mestu óhreytta. D. kennir
þar á móti, að það, sem menn í dýra- og grasa- eða plantna-
ríkinu kalla tegundir, liafi ekki gegn um inar ýmsu kynslóð-
ir neitt óhreytanlegt. mark eða gildi, heldur verði þar á
margar stærri og minni hreytingar hæði með tilliti til
myndar og eiginleika (varieties). Þeir, sem leggja stund „
á dýratímgun og kynhætur, tala um eðlisfar dýranna eins
og þann hlut, sem laga megi eptirvild. Taki menn fræ *
af einni einstakri plöntu, þá sýna einstakar ungar smá-
plöntur meira eða minna afbrigðilegar einkunnir. Noti
maður þein'a fræ aptur til sáningar og velji stöðugt í sömu
stefnu og ræti upp þær myndanir, sem maður ekki óskar ept-
ir, þá fullkomnar maður ina eptiræsktu fráhreyttu tegund
íhverri einstakri kynslóð, þó að eins lítið eitt sé. Þessi «*t