Heimilisblaðið - 01.05.1957, Blaðsíða 7

S affi tókst honum að sameina mikinn hluta
Pjooarinnar um bænaskrár til konungs og
rofur um stjómarbót og slökun á verzlun-
^fjötrunum, sem þjakað höfðu og þjáð
andslýð allan um langa hríð.
,°g smátt og smátt urðu stjórnarvöldin
^Psku að slaka á klónni. Stjórnarskrá er
®efin með talsverðum réttarbótum. Verzlun-
oftin slakna og slitna smátt og smátt.
Um aldamótin er vakandi vorhugur með
loðinni. Þá kváðu góðskáldin hvetjandi ljóð,
®ern landsmenn lásu, lærðu og sungu, jafnt
11 nesja og dala.
, g brátt kvaddi æskulýður landsins sér
lóðs og batzt félagsskap, að dæmi frænd-
aj°fanna. Ungmennafélögin risu upp, hvert
Um°ðrU’ 1 hæjum, sjávarþorpum og sveit-
^ ■ tslandi allt var kjörorð þeirra. Þau voru
« a kristilegum grundvelli. Þau skyldu
Ja og efla allt, sem þjóðlegt var og ramm-
^ nzkt. En einkum lögðu þau stund á að
Vapnsa °g fegra móðurmálið. Vínbindindi
■þ ®itt af grundvallar-atriðum þeirra.
u a hafði Góðtemplarareglan starfað hér
í "ipV° áratugi og var búin að ná fótfestu
g8et Uln héruðum landsins. Áhrifa hennar
þr p ^0® i hugsunarhætti og félagslegum
fél'S a iancismanna. Þaðan fengu ungmenna-
háttgUl fyrirmynd að fundarreglum og starfs-
ega Uttl a ýmsa lund, enda voru Templarar
fQ ^101111, sem kynnzt höfðu Reglunni, víða
ns^. . Urnenn ungmennafélaganna eða geng-
y yrir stofnun þeirra og viðgangi.
kjjf^^^nafélögin störfuðu af krafti og
U mörg járn í eldinum. Segja má, að á
vet askeiði þeirra hafi eldmóðs þeirra hvar-
^1- teirra hópi komu ýmsir þeirra
i fr a’ sem mest bar á og fremstir stóðu
ar aiUfara_ og sjálfstæðisbaráttu þjóðarinn-
ábrff u aratugi aldarinnar, og enn gætir
sláj :irra og glæðurnar verma, þótt mjög
niu r,Vogana-
biUcj. neim slökuðu ungmennafélögin til í
fyf d' 1S' og áfengisbannmálum, og þar með
sJór, ,Undanhald að ýmsu öðru leyti. Hug-
í>að durinn dvínaði og starfinu hrakaði.
þörf 61 ^0 mala sannast, að ekki er síður
slá UU en áður að standa vel á verði, að
Vernd 3 db°rg um Þjóðernisleg verðmæti,
islen^f bad sem þjóðlegt er og ramm-
feÓrat 611 einitum er það fjöreggið sjálft,
^San, sem mjög þarf að gjalda var-
huga við að ekki spillist. En á því er nú
nokkur hætta vegna erlendra blaða og bóka,
sem í allstórum stíl flæða yfir landið, en
einkum vegna mikilla samskipta við fjöl-
mennt, enskumælandi varnarlið, sem í land-
inu dvelur, ef til vill af illri nauðsyn, en
flestum til ama og leiðinda og til alvarlegr-
ar hættu fyrir þjóðerni og sjálfstæði lands-
ins.
Æska íslands er þróttmikil og glæsileg,
enda er vel að henni búið. Hún elst upp við
allsnægtir — í fæði, klæðum og húsakosti
— svo miklar, að aldamóta-kynslóðin mun
varla hafa þorað að vænta slíks, enda þótt
marga dreymdi fagra drauma og stóra á
þeim árum. Hver einstaklingur nýtur skóla-
vistar við góð skilyrði allt að áratug á barns-
og unglingsaldri, og flestum, sem vilja, gefst
kostur á framhaldsnámi í bóklegum og verk-
legum efnum. Við þessi uppeldisskilyrði og
með þann glæsilega arf, sem fráfallandi kyn-
slóð lætur eftir sig, er sanngjamt að ætlast
til mikils, mikilla afreka af því fólki, sem
nú er að taka við völdum og verkefnum,
— að það ávaxti vel þau verðmæti og verk-
efni, sem því eru fengin í hendur, svo að
land allt og lýður þess fari batnandi.
En satt er hið fornkveðna: Það þarf sterk
bein til að þola góða daga. Þetta sannar
saga ýmsra þjóða, sem komizt hafa á hátind
auðs og glæsileika, en þá hefur rotnun inn-
an frá farið að valda ýmsum sjúkdómum,
sem svo hafa haft í för með sér hrörnun og
hrun að lokum. Fjarri fer því, að ég vilji spá
íslenzku þjóðinni slíkum örlögum. En alltaf
er vert að fara varlega og vandratað er með-
alhófið. Óneitanlega eru margar blikur á
lofti, sem spáð geta vályndum veðrum, sem
gjalda þarf varhuga við.
Ávallt viðbúinn er kjörorð skátahreyfing-
arinnar. Sá félagsskapur á vinsældum að
fagna um þessar mundir, enda á hann það
skilið. Þar er markið hátt sett og fullkomna
aðgæzlu þarf til að missa ekki sjónar á því.
Ávallt viðbúinn að sjá, mæta og sigrast á
hættum og erfiðleikum og að rétta hjálpar-
hönd, hvar sem þess er þörf. Þar til heyrir
að gefa gætur að, ef hættur steðja að þjóð-
inni eða verðmætum hennar, andlegum eða
efnislegum, hvort sem um er að ræða utan-
að komandi hættur eða innbyrðis átumein.
Skátinn verður því jafnan að vera vökull
HEIMILISBLAÐIÐ — 95