Iðunn : nýr flokkur - 01.01.1918, Síða 49

IÐUNN]
Heimsmyndin nýja.
207
sem á að geta borið liinar smæstu efnisagnir og
lífsfrjó frá einutn hnetli til annars. í þessari breyttu
mynd sinni er lilgálan bundin við nafn Arrlieni-
Usar, mesta vísindamanns Svía nú á dögum. Bæði
S£dur skyldsemi vorrar við Svía, svo og til þess að
sýna, hvilíkt far menn geta gert sér um að verja
jaínvel hinar ótrúleguslu tilgátur, skal nú skýrt
nokkru nánara frá skoðunum hans á þessu efni og
sem næst með hans eigin orðum.
Eftir að hafa gagnrýnt tilgátu Kelvins og getið
lielzta fyrirrennara síns og skoðanabróður, Þjóð-
'erjans H. E. Richter, fer hann svofeldum orðum
Um skoðun sína1 *):
»Nú er spurningin [um, hvort lífsfrjó geti borist
linatta í milli] orðin miklu vænlegri til úrlausnar,
síðan menn fengu kynni af geislaþrýslingnum3 * * * * * *):
»Líkamir þeir, sem eftir útreikninguin Schwarz-
schild’s verða fyrir mestum áhrifum af geislaþrýst-
mgi sólar, yrðu, ef þeir væru kúlumyndaðir, að vera
0,00016 mm. að þvermáli. Nú er fyrsta spurningin:
eru til nokkur þau lífsfrjó, sem eru svo óumræði-
*ega lítil? því svara grasafræðingarnir á þá leið, að
Oinar svonefndu biðgrór margra sóllkveikna séu
Þetta 0,0003 til 0,0002 mm. að þvermáli og sjálfsagt séu
01 enn minni lífsfrjó, þótt ekki sé unt að sjá þau í
liinni sterkustu smásjá. Þannig sé hinn svonefndi
1) Arrhenius: Das AVerden der Welten, Leipz’ 1908, bls. 198 o. s.
-) Geislaþrýstingurinn sést meðal annars a því, að lialastjörnur snúa
^kotti sinu frá sólu, er þœr nálgast liana. Iíepler skýrði þett.i íyrir-
>rigði rétt, að geislamagnið írá sólu þrýsti smáögnunum í skottinu burt
la S('r, þótt sólin drægi sjálían stjörnuhausinn að sér. En Newton
;yrði þetta rangt, sagði að lialastjörnunni færi eins og reyk úr skor-
steini, er sneri skottinu niður á við, þótt sjálíur stigi liann upp. Par við
hangað til Englendingurinn Maxwell fann lögmálið um geisla-
POstinginn árið 1878: að þrýstingur liitageisla væri jafn-stór orkumagni
t yi (Energimenge), er væri i hverri rúmseiningu sem aíleiðing af geisl-
|uj»nni. Prýstingur þessi er íjarska lltill, svo að lians gætir varla, en þó
’ st loks Uússanuin Lebedeff og Ameríkumönnunum Nichols
luU að mæla hann árin 1900 og 1901.
°g