Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1921, Side 10

248
Gisli Skúlason:
IIÐUNN
fyrir, fara menn á mis við afarmikil hlunnindi, sem
síðar skal vikið að. Hitt er aftur sjálftsagt, að þótt
hver einstaklingur keypli elli- og áfallatryggingu í
einu lagi, þá myndu þó úlgjöldin til áfallanna verða
sundurliðuð í bókfærslu sjóðsins; yrði með því auð-
veldara að sjá, hvar útgjaldahættan yrði mest og
með því yrði, eftir því sem reynslan kendi, unt að
stýra fyrir ýms sker, sem ekki væri hægt að sjá
fyrirfram. En þetta síðasttalda atriði er tryggingar-
hugmyndinni óviðkomandi.
Menn verða að vera trygðir fyrir áföllunum, ekki
einu, heldur öllum, og það svo vel trygðir að til-
gangurinn náist, annars er til lílils barist. En hins-
vegar finst mér ekki, að skyldutrygging eins og sú
sem hér er uin ræða, haíi rétt til að ganga lengra
en svo, að það verði áreiðanlega fyrirbygt, að ein-
staklingurinn verði öðrum til byrði. Það er ekki nóg,
að skyldutryggingar byggist á hagsmunum, þær verða
fyrst og fremst að byggjast á réttlæti. Og ég gel ekki
skilið, að nokkur geti rengt það, að sú krafa sem
mannfélagið með þessu gerir til einstaklingsins, að
hann verði ekki öðrum til byrði, hafi við fylsta
réttlæti að styðjast, bæði siðferðilega og lagalega.
Eg skal nú þessu næst athuga hvern einstakan
áfallalið af þeim sem áður eru taldir og gera grein
fyrir því, hvernig ég tel að þessum tryggingum þuríi
að vera fyrirkomið, til þess að lilgangurinn náist.
Er þá fyrst að minnast á ellina, algengasta efna-
lega áfallið, sem mönnunum mætir. Allir vita, hvað
gamalmennafrarnfærið er þungur liður í útsvörunum,
og þó er gamalmennaframfæri sveita- og bæjarsjóða
áreiðanlega ekki nema sináræði á móli gamalmenna-
framfærslu einstakra inanna. Og þótt mér delti ekki
í hug að efast um, að menn geri það með góðu og
telji það helga skyldu, að framfæra sér vandabundið
gamalmenni, föður eða móður, þá hugsa ég þó, að