Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1921, Side 78

316
Rilsjá.
(ÍÐUNN
Snorra á' sínutn stað í lok 12. aklar. Hann flytur ekki
Snorra fram til vorra tima. Ilonum fer líkt skurðlækni,
sem fer beittum knífi um innýfli og hold sjúklings, með
nærgætni þó og alúð. Höf. dregur fram alt, sem verða má
til þess aö sýna oss skýra mynd af Snorra, rekur kosti og
galla forfeðra hans og meinscmdir aldarfarsins, sýnir, hvað
Snorra er áskapað og hvað hann hefir að erfðum þegið í
góOum tilhneigingum og illum, hversu uppeldi og aldar-
háttur setji mark á hann, er stundir líða, og hvað stýri
skoðunum hans og frantferði. En þetta gerir höf. ekki að
hætti þeirra manna, sem þyrstir eru í klúrar og ósiðlátar
frásagnir af mikilmennum. Slikir menn fá enga svölun af
riti höf. Höf. beitir knífi sínum með vorkunnlæti og nær-
gætni þess manns, sem þekkir breyskleika manna og alda.
)>Maðurinn« Snorri verður hvorki göfugri né ógöfugri við
rannsókn höf. En hann verður mönnutn skiljanlegur við
rannsóknina.
Snorri var í senn höfðingi, skáld, bragfræðingur, goð-
fræðingur og sagnaritari. Öllum þessum þáttum í gáfum
þessa afarmennis er lýst i rili Sigurðar með skýringum til
skilningsauka um samanburð og döfnun til allra hliða. í
goðafræði og sagnaritun mun Snorri þykja ná hæst. Snorri
taldi það ekki óhæfuverk að lýsa Ásum og Ásatrú, þótt
bann væri maður kristinn. Hann gat lýst Noregskonung-
ufn hlutlaust, þótt sjálfur væri liann þjóðveldismaður og
stundum fremsti ntaður þjóðveldis síns. Snorri var ekki
umbótamaður eða predikari í nokkrum skilningi. Old lians
var engin siðbólaöld. Honum svipar ekki til Þorvalds víð-
förla né Síðu-Halls. Meiri svipur er með Snorra og sum-
um andans mönnum á Italíu á mentaöld þeirra hinni
miklu (viðreisnaröldinni). Um suma höfðingja þeirrar aldar
var svo að orði kveðið:
Aurum, vis, Venus imperitabat.
Svipuð voru og mikilmenni þau, cr uppi voru á fyrra
hlula kcisaraaldarinnar rómversku. Það cr ekki ólíkiegt, að
Snorri liefði kosið sér sess mcð Petróniusi skáldi, ef bor-
inn hefði veiið i Rómi þá. Pað er vel til, sem höf. gefur
í skyn í þessari bók, að hlutleysi í lífsskoðunum sé skil-
yrði fyrir hlutlausri frásögn og að »við l'rekari hnignun
ríkis og siðferðis jukust skilyrðin fyrir hlutleysinu« (bls.