Kirkjuritið - 01.01.1961, Blaðsíða 27

KIRKJURITIÐ
21
draumsýnar sinnar, Fjallkonu, sem getur dáið skjótt, ef Drott-
inn bænheyrir ekki. ,flvar er nú, Guð, þitt gœzkuþel? / Getur
ei andvörpun / sigraö þaö nein ..(Sorgarlæti, 1845). „Leynd-
ard.óms í dimmu skýi / Drottinn hylur sig. — Trúarhönd til
himins fálmar, / hann er lokaöur.“
Á slíkri stund og ugglaust fremur 1845 en 1851 brýzt trú
Hjálmars út sem eldgos:
eilíf náöin guödómlig,
mitt skal hróp af heitum dreyra
himininn rjúfa kringum þig.
Síðari hluti þessarar greinar á að rekja þá kristilegu þætti,
sem urðu að vera komnir í undirvitund skáldsins, áður en ákall
hans gæti brotizt út í svo einstæðri mynd. Leitin getur varla
stuðzt við annað en þau rit, sem Hjálmar gerþekkti, og koma
mest til greina Biblían og húslestrar meistara Jóns. Eftir
skamma athugun held ég mig fara með satt, að ekki geti verið
að ræða um eftirlíking Hjálmars eftir nokkrum einum texta-
stað og tæplega um guðfræðilega grundvöllun í neinni mynd
nema þeirri, að trúarskynjun augnabliksins knúði ákall hans
gegnum klofnandi himin, gegnum rifnandi fortjald himna-
niusteris.
Við, sem ekkert slíkt höfum reynt, höfum naumlega leyfi
um að dæma. En fortakslaust er rangt að taka þá heimsku í
mál, að Hjálmar vilji þarna („hálfgert") ögra og hóta Drottni,
rjúfa hásæti hans, eins og einn bókmenntafræðingurinn hefur
hermt eftir öðrum alla 20. öld. Ekki var Hjálmar við ævilok neitt
klökkur, þótt menn brigsluðu honum um ofdirfð í ávarpi við
Guð og kóng: „Hrópa ég upp meö heilagt þor“ (1874). Hann
var sér þess meðvitandi, að heilagt þor fremur ekki guðlöstun.
Það mun hafa verið Bólu-Hjálmari einfalt mál, t. d. við lest-
ur Hebreabréfsins (lesið í anda meistara Jóns), að ofdirfð í því
að nálgast almættið í trú væri dýrust allra náðargjafa, enda
dýru verði keypt af Kristi handa breyskum manni. Heitur písl-
arvættisdreyri, eins og sá, sem hrópaði úr und Abels frá jörðu
til Guðs, eins og sá, sem rann við kross Krists, eins og sá, sem
hverja öld og ár var úthellt í beinum og óbeinum skilningi úr
hrjósti þjáningarsystkina hans og í þeim hópi taldi Hjálmar sig