Kirkjuritið - 01.01.1964, Blaðsíða 30

KlItKJUKITU)
24
neiiuiiii, né á nokkru svið’i. Eflinjí sálfræðiranusókiianna og sál-
vísindanna eru ein vormerkin í veröldinni — og ekki sízt fagn-
aðarrík.
BjargráS
Fyrir nokkrum árum skrifaði sagnfræðingurinn lieimskunni,
Arnold Toynbee, mikla bók um afstöðu sína til trúarbragðanna.
I átjánda kaflanum, seni nefnist: Trúarleg viöhorf á luttugustu
öld, beldur liann fram, að trúarbrögðin séu nú lielzta og væn-
legasta bjargráð frelsisins. Afskipti ríkisinsins verða æ meiri í
öllum löndum og gífurlegur áróður er rekinn fyrir ákveðnum
stjórnmálaskoðunum, sem læsa flesta í meiri og minni lier-
fjötra. Yíða er svo komið að lielzta frelsið, sem menn njóta er
einmitt á trúmálasviðinu, þótt það sé því miður líka í einræðis-
ríkjunum meira í orði en á borði.
Andleg áþján er allri kúgun báskalegri. Hún er skaðsamleg-
asta kyrking mannlífsins. 011 trúarbrögð lyfta mannsliuganum
eittlivað upp yfir mold og tíma. Þau liæst, sem göfgust eru og
liáleitust. Og öll sá þau sæði frjálsrar hugsunar og siðfegrunar.
Kristindómurinn mest eins og sagan vottar. Andi lians liefur
eflt mestu vísindin og til fegurra mannlífs verður ekki vitnað
en meistara lians.
Trúarbrögðin liafa því ekki runnið skeið sitt. Sem fyrr eru
þau leiðarljós mannkynsins.
Nokkur meginatriði
1 sambandi við Furður sálarlífsins er fróðlegt að telja bér upp
það, sem Toynbee telur sameign allra sjö höfuðtrúarbragða
heimsins: Þau fullyrða að’ fyrirbrigði lífsins skýri sig ekki sjálf.
Vér þekkjum heldur ekki nema brot af liinni ytri og innri
veröld. Þannig erum vér umkringd af leyndardómum.
Maðurinn er áreiðanlega ekki æðsti andlegi veruleikinn.
Hann skapað'i ekki allieiminn og getur livorki skilið hann né
stjórnað lionum nema að litlu leyti.
Það er til andlegur máttur í tilverunni, sem er livorki falinn
í einstökum fyrirbærum né aðeins í þeim öllum samanlögðuni.
Þekkingin er ekki takmark mannlífsins, lieldur tæki til liag-
nýtingar. Sú þekking er mest verð, sem leiðir menn bezt til
höfuðmarkmiðs lífs þeirra.