Kirkjuritið - 01.11.1969, Blaðsíða 9

KimuuniTiÐ
391
En þrátt fyrir mikilvægi djáknastarfsins, á vegum kirkj-
iuinar, liefur gengið á ýmsu með djáknaembættið.
Þótt undarlegt kunni að virðast, tóku áhrif þessa merkilega
e»ibættis að dvína mjög þegar á fimmtu öld. Fátækrafram-
Eerslan, sem verið liafði eitt af aðalverkefnum djáknanna,
fór nú að mestu fram á vegum klaustranna. Við stjórn eign-
anna tók ráðsmaður, ökonomus. Djáknarnir lijálpuðu nú að-
ehis til við messugjörðina. Þannig varð djáknaembættið aðeins
einn hlekkur í þeirri þróun embættisins innan kirkjunnar,
seni síðar leiddi til prestsvígslu.
A þennan liátt bvarf bið sjálfstæða embætti djáknans ur
^irkjunni fyrir rneira en þúsund árum.
Síðan voru gerðar margar lieiðarlegar tilraunir til að endur-
'ekja embætti djáknans. Það var reynt á siðbótartímanum,
en siðbótinni lie|)[>naðizt ekki að endurvekja þetta kirkjulega
starf. Þekkt eru orð Marteins Lútbers frá þeim tíma:
„Það væri mjög æskilegt, ef einni borg eins og þessari (og
;i liann þar við borgina Wittenberg) yrði skipt niður í fjögur
eð'a finnn svæði og bvert svæði fengi einn predikara og nokkra
djákna, sem mundu sjá íbúunum fyrir predikun og vinna
góðverk, heimsækja sjúka og sjá um að enginn liði skort. En
'ið höfum ekki fólk til þeirra starfa. Og ég treysti mér ekki
ÞI að byrja á því, að minnsta kosti ekki fyrr en Jesús Kristur
gerir menn kristna.“
Siðbótarmennirnir liafa viðurkennt, að lilutverk djáknans
V;eri mikilvægt. Um það tala kirkjuskipanirnar frá siðbótar-
Þinanum skýru máii. En vegna þess, að þær fóru eftir regl-
Unni — cuius regio eius religo — að liinn kirkjulegi söfnuð-
Ur væri sama og liið pólitíska samfélag, var veraldleguin yfir-
vólduin, eins og það hél á tínium siðbótarinnar, falið að ann-
ust op gjá fyrir þeim, sem nauðstaddir voru. Jafnvel þar sem
kirkjulegar stofnanir, sem áttu að gegna þessu hlutverki, voru
fyrir liendi, var yfirstjórn þeirra að mestu falin veraldlegum
liöfðing jum. Þannig var endurnýjun djáknastarfsins forsómuð.
Það var ekki fyrr en í ársbyrjun nítjándu aldar, þegar
t'tyndun liinna nýtízku iðnaðarsamfélaga, sem liafði í för með
sér ný vandamál, sem kirkjan varð að horfast í augu við, svo
sein það, að þeim fjölgaði stöðugt, sem ekkert áttu eða enga
utvinnu böfðu, hinum svonefndu öreigum, að augu kirkjunn-