Nýjar kvöldvökur - 01.01.1950, Page 15

N. Kv.
Endurminningar
Kristjáns S. Sigurðssonar.
Ágrip af sjálfsævisögu
1. Æskuárin.
Eg er fæddur á Kálfborgará í Bárðardal
19. desember 1875. Foreldrar mínir voru
Sigurður Jónsson Jósafatssonar frá Máskoti
og Sigríður Guðný Halldórsdóttir Gama-
líelssonar frá Haganesi við Mývatn.
Móðir föður míns var Herborg Jónsdótt-
ir. Systir Herborgar var Þuríður, móðir séra
Árna Jónssonar á Skútustöðum, Sigurðar á
Yztafelli, Helga á Grænavatni og Hjálmars
á Ljótsstöðum. Voru þeir því systrasynir,
faðir minn og þessir bræður.
Bræður föður míns voru þeir Helgi á
Hallbjarnarstöðum, Jón á Kraunastöðum
og Friðrik í Skógarseli. Og systur hans voru
Sigríður í Brenniási og Þuríður á Vaði.
Móðir mín átti þrjá bræður, sem allir
fóru til Ameríku, þegar ég var á barnsaldri.
Voru það Jónar tveir og Tómas. Tvær syst-
ur liennar fóru einnig til Ameríku, Hall-
dóra og Kristín. En þriðja systirin, Helga,
bjó með Friðjóni á Sandi og átti með hon-
um sex börn.
Móðir móður minnar hét Arnfríður
Tómasdóttir frá Stafni. Kann ég lítið að
rekja ætt hennar; en hún mun hafa verið
tvímenningur við Jón Sigurðsson á Gaut-
löndum.
Jón, föðurfaðir minn, bjó á Kálf-
borgará síðustu búskaparár sín. Var hann
talinn mektarbóndi, og fóru margar sögur
af myndarskap hans og gestrisni. Ein sag-
an um gestrisni hans er sú, sem hér skal
greina:
Áður en Jón flutti að Kálfborgará, hafði
Jrar búið bóndi nokkur, sem fáum gerði
gott og var Jrví í fremur litlu áliti. Breitt
undirlendi er frá bænum og niður að Skjálf-
andafljóti, og lágu götur bæði meðfram
Fljótinu og um hlaðið á Kálfborgará.
Höfðu ferðamenn jafnan farið meðfram
Fljótinu og sneitt hjá bænum. Var þetta
orðið að fastri venju sökum þess, að gest-
risni áttu menn ekki að mæta á bænum.
Þetta Jrótti Jóni leiðinlegt. Kunni hann
því illa, að menn sneiddu hjá bæ hans. Tek-
ur hann Jrví ráð Jnað, er hann sér til manna-
ferða, að hann gengur í veg fyrir þá með
mjólkurfötu og gefur þeim að drekka. En
eftir það varð sú breyting á, að efri leiðin
var farin, og urðu þá víst flestir að standa
við þar og þiggja góðgerðir.
Það mun liafa skollið hurð nærri hælum
um það, að fæðing mín kostaði föður minn
lífið. Ljósmóðirin í dalnum hét Kristín og
bjó á Sandhaugum, sem er bær vestan meg-
in Fljótsins, og nokkru sunnar en Kálf-
borgará. Skjálfandafljót er illt yfirferðar,
bæði vetur og sumar. Þá var hvergi brú á
því. Á sumrum var hægt að ríða það á ein-
staka vöðum, en ófært annars staðar sökum
straums og stórgrýtis. Á vetrum var það
verra viðureignar. Vegna straumþunga
lagði það seint, og þurfti til þess hörkufrost
eða stórhríðar. Þegar það lagði í stórhríð-
um, var það lengi mjög varasamt. Berst þá
í það snjór, sem flýtur með straumnum, unz
komin er þykk krapastorka sem festist loks
á steinum og stöðvast. Hnoðast síðar meir
og meir á þetta, oftast fyrst við báða bakka,
og einkum Jrar, sem eru lygnari blettir.
Mestur straumur er í miðju Fljótinu, og