Nýjar kvöldvökur - 01.05.1960, Blaðsíða 51

N. Kv.
SJÁLFSÆVISAGA
105
Hann hélt til niðri á Úlfsstöðum, því þar
voru rýmri húsakynni. Skepnur sínar hafði
hann í kotinu og gekk þangað til gegninga.
Jóhann var góður vefari, átti vefstól og
setti hann upp í kotsbaðstofunni og þrengd-
ist þá heldur um okkur snáðana, en okkur
þótti það meira en tilvinnandi að fá Jó-
hann og vefstólinn. Vefstól höfðum við
aldrei séð og þótti hann furðuverk mikið.
Jóhann var glaðsinna og hafði það jafnvel
til að taka þátt í leikum okkar drengjanna.
Já, það var nú meiri karlinn hann Jóhann
Tómasson í okkar augum, hann gat næst-
um því allt.
Þriðja soninn — og þann síðasta — eign-
uðust foreldrar mínir, vorið sem við flutt-
um að Úlfsstaðakoti, var hann heitinn Ólaf-
ur, og bar nafn sambýlismannsins á Tyrf-
ingsstöðum er svo snemma hvarf af sjónar-
sviðinu. Það man ég, að ég var mjög af-
brýðisamur gagnvart Óla, fannst mér
mamma sýna þessu litla gerpi fullmikið ást-
ríki og allt á rninn kostnað.
Úlfsstaðakot stendur skammt neðan við
neðstu brekku fjallsins, heitir hún Björg og
verður þeirrar brekku síðar getið. Rétt of-
an við bæinn er gróin melalda, standa þó
klappir víða upp úr gróðrinum. Þarna er
ákjósanlegur leikvöllur fyrir mannleg ung-
við, enda dvöldum við bræður þar löngum.
Utan við túnið taka við melöldur svo vina-
legt og skýlt er heima á kotinu. í Úlfsstaða-
koti bjuggu foreldrar mínir í fjögur ár og
höfðu aldrei nema helming býlisins, munu
þau lítið hafa fært út kvíarnar þar, enda
var árferði hið erfiðasta, alltaf annað hvort
sumar- eða vetrarharðindi, og sum árin
hvort tveggja.
Heldur eru minningar mínar þoku-
kenndar frá þessum árum, þó eru stöku at-
vik eins og greypt í hug rninn og ætla ég
að segja frá þeim sem skýrust eru.
Fljótlega var farið að nota mig til snún-
mga, reka úr túni og sækja kúna, sem aldrei
var nema ein á þessum árum. Á Úlfsstöð-
um voru 4 og stundum 5 kýr mjólkandi og
átti ég oft í brösum við þær. Man ég bezt
eftir einni. Hún var stærðar skepna, föl-
rauð með hvíta stjörnu í enni. Hornin
höfðu verið söguð af henni að mestu, svo
eftir stóðu stuttir stiklar. Fullorðið fólk
sagði að ástæðan til að hornin voru af henni
tekin væri sú, að hún hefði haft þann leiða
ávana að rífa niður alla þá veggi, er hún
náði til, en strákar, sem venjulega eru vitr-
ari en fullorðið fólk, sögðu mér að kusa
væri mannýg, og því hefðu hornin verið af
henni tekin. En ég þóttist hvergi hræddur
hjörs í þrá, enda lagði kusa ekki til mín
lengi vel. En þar kom að lokum, að henni
leiddust mannalæti mín og gerði á þeim
skjótan enda.
Mikið og grösugt fjalllendi tekur við of-
an Bjarganna, skiptast þar á deig mýra-
sund osr valllendissrundir. Þar var búsmal-
o o
anum haldið og kýrnar reknar upp á Björg-
in hvern morgun. Venjulega komu þær
sjálfkrafa ofan, þegar leið að kveldi. Eins
og áður er getið, stóðu fjárhús frá Úlfs-
staðakoti æði kipp suður frá bænum og var
túnblettur kringum húsin. Leið Úlfsstaða-
kúnna lá þar nálægt, er þær komu ofan úr
fjallinu á kveldin. Það var siður þeirra að
taka toll af túngresinu, áður en þær héldu
lengra. Einu sinni, sem oftar höfðu þær
staðnæmzt við húsin og bað mamma mig
að skreppa suður eftir og stugga kúnum
áleiðis til Úlfsstaða. Ég var þess albúinn,
greip bezta reiðskjótann sem ég átti — hann
var nú reyndar ekki annað en hrífuskafts-
brot — og þeysti áleiðis suður á gerðið, en
svo voru húsin nefnd venjulega. Var nú
ekki að sökum að spyrja, rak ég kýrnar með
offorsi og óhljóðum ofan grundina áleiðis
til Úlfsstaða og notaði óspart prikið, ef ég
náði til þeirra. En allt í einu snýr sú rauða
sér við, þessi mannýga, rekur í mig stiklana
og sendir mér niður í gilskorning all djúp-
an. Þá kom nú heldur en ekki annað hljóð
í strokkinn, öskraði ég svo hátt sem orkan
leyfði. Ég býst við að kusu hafi ofboðið, því
hún gerði ekki meira að verkum, heldur
IV