Sjómannadagsblaðið - 12.06.1949, Qupperneq 25

^Cr’ en skki hvenær hann kemur eða fer. Hann hefur
'erið viðloða hér við land, síðan það byggðist. Af
^°num hlaut það nafn sitt. Mesti flói á Norðurlandi
er kenndur við ísbirni (Húnaflói). Oft hefur hafísinn
landið heljargreipum og rétt hungurdiska að
^otinum og málleysingjum. Nú skulum við sem
snoggVast sækja hann heim og litast um í ríki hans.
^ gtennd við norðurskautið ríkir að jafnaði 20—40
stlga frost vetrarmissirið. Þar leggur því sjóinn, þrátt
ytir seltuna og allmikið hafdýpi (um 4000 m), enda
er seltan í yfirborði Norðurskautshafsins (Ishafsins)
Oaiklu minni en í suðlægari höfum. Ef seltan er aðeins
^ 30%0 £rýs vatnið þegar við — 1° C. Einkum
>rður seltan htil í grennd við ósa stórfljótanna í Síbir-
°g Kanada. Þar leggur því stórar spildur að haust-
lnu, og allar vakir á sjálfu Norðurskautshafinu frjósa
Steiðlega vegna þess, að bræðsluvatn úr ísnum liggur
Par a yfirborði. Lagnaðarísinn getur orðið 10 cm þykk-
Ur eftir eina kyrra frostnótt, en síðan vex þykktin hæg-
ar og verður vart nema 1—2 m eftir veturinn, þótt hann
31 að vera í friði. Nýr hafís er seigari og sveigjanlegri
en ls á ósöltu vatni. Hann getur gengið í bylgjum af
Undiröldu án þess að bresta tii muna. En leiði krappar
'lr>dbarur inn undir ísinn, brotnar hann í hellur, sem
^^gast saman og molast, unz þær verða að kringlótt-
Utn ísflögum. (Það er kallaður „pönnukökuís“ á er-
mdu máli.) Oft eru brúnirnar hnoðaðar í þrymla, svo
að flagan verður ofurlítið íhvolf, og getur þá bæði
Snj°r og sælöður setzt ofan á hann og aukið þykktina
^ ^una. Nú kyrrir sjó, og flögurnar frjósa saman á
nýjan leik, brotna, urgast saman, klöngrast hver ofan
a aðra, brotnveltast og verða samfrosta. Loks verður
Is^eHan svo þykk, að hún myndar samfelldar breiður,
"ni aðeins rifna á stöku stað, lóna sundur eða síga
Sarnan af feikna krafti. ísjaðrarnir myljast og kvarnast
á samskeytum þeirra skrýfist upp hár garður af
)akahröngli. Skip, sem lendir í slikum vargakjöftum,
^^last sundur, nema það sé mjög sterkbyggt og svo
a'a^ í botninn, að ísinn lyfti því upp í stað þess að
ernma það. Þess vegna eru norsk selveiðiskip líkust
Pv°ttabölum í laginu og velta líka eftir því á opnu
311 • Þegar ísinn kemst á meiri hreyfingu að sumr-
IUuj geta ísgarðarnir brotnað í sundur í jakabákn,
S"m eru margir metrar á þykkt.
^ar sem jöklar ganga á sæinn út, svo sem á Græn-
k‘ndi, Svalbarða, Franz Jóseps- landi og Baffinslandi,
^r°tna stórar spildur framan af þeim, og háreistar ís-
^°rgir blandast sjálfum hafísnum og gnæfa upp úr
°num. En obbinn af hafísnum er flatvaxinn og stend-
Ur aðeins 20—100 cm upp úr sjónum, — en það er um
'A~r J F M A M j J 'A
l<50 1 ..M. _
03 Ji
OH
os-
06
Ol ■
Oh ■
03
lo
m u p
IX
13
/V ■ i ■
/r |
/6 a _
/7 M ■ ■ ■ 1
19
/9 ■ ■ m
20 ■
19 2.1 BBI
22
23 M ■ ■ „■
2d ■ ■
25- ■ ■
26
27
28 fl
2<) Ili . ■■■
3o ■
1931
32 ■ ■ ■ ■ ■
33
34' ■ m... ..

36 „JL .■
37 ■
38 « llllfl
39
JL
1941.
42
43
4V M J.
4 S ■
4é . fl fl
47
48
23M- -Mjm-
Svörtu strikjn og pun\tarnir sína, Iwaða mánuði og ár
haftsinn liefiir gert vart við sig hér við land eða á siglinga-
leiðum nœst landinu. Myndin sýnir, að árið 1902 hefur verið
mcsta ísár á þessari öld, en cftir 1918 hefur cþ\i verið
teljandi ís.
það bil einn áttundi hluti af allri þykktinni. Þó er
þetta býsna breytilegt eftir því hve mikill snjór hefur
hlaðizt á jakana eða sjávarvatn setzt að í holum og
sprungum.
Norðurskautshafið er innhaf milli meginlanda
N-Ameriku og Evrasíu. Talið er, að 8—9 milljónir
flatarkm af því séu þaktir ísi. Út úr þessu hafsvæði
erú varla nema tvennar dyr: Um Beringssund til
Kyrrahafsins og milli Grænlands og Norður-Noregs
til Atlantshafsins. Út um Beringssund fer lítill ís og
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ 5