Sjómannadagsblaðið - 01.06.1981, Blaðsíða 80

Geir Sigurðsson
Geir Sigurðsson skipstjóri, var
fæddur að Skiphyl í Hraunhreppi í
Mýrasýslu 8. september 1873, dó í
Reykjavík 4. febrúar 1959.
Foreldrar hans voru: Sigurður
Jónsson, oddviti í Hraunhreppi, f.
29. maí 1839, d. 27. mars 1915 og
kona hans Hólmfríður Sigurðar-
dóttir frá Tjaldbrekku, f. 24. okt.
1844, d. 29. okt. 1937.
Geir kvæntist í Reykjavík 14.
nóv. 1906, og var kona hans Jónína
Jódís Ámundadóttir, útvegsbónda
í Hlíðarhúsum í Reykjavík,
Ámundasonar. Synir þeirra hjóna
voru Ámundi, Sigurður og
Magnús. Jónína, kona Geirs, var f.
25. okt. 1895, d. 20. mars 1918.
Frostaveturinn 1881 missti
Sigurður á Skiphyl meginið af
fjárstofni sínum svo sem fleiri,
flutti til Reykjavíkur og var þar
síðan. Geir fór fyrst á skútu 1890,
en 1894 fer hann á Stýrimanna-
skólann í Reykjavík, og tekur þar
hið meira fiskimannapróf 1895. Úr
því er hann fyrsti stýrimaður, en
innan tveggja ára skipstjóri, og var
það jafnan síðan með ýms skip á
þorskveiðum og síldveiðum. Geir
var fyrsti maður, sem stundaði
síldveiðar með reknetum í Faxa-
flóa, og mun jafnframt hafa gert
fyrstu tilraun með síldarsöltun á
djúpmiðum við Faxaflóa. Um 1918
gerist Geir útgerðarmaður í
Reykjavík, en ekki kvað mikið að
honum á því sviði, og verður Geirs
lengst og mest minnst fyri( þátt-
töku hans í félagsmálum og ein-
stakan áhuga á því sviði. Hann var
einn af stofnendum Fiskifélags ís-
lands, átti lengi sæti í sjódómi
Reykjavíkur, og hafnamefnd, sat í
bæjarstjóm 1914—1920, einn
þeirra sem beitti sér fyrir stofnun
Slysavamafélags íslands og meðal
stofnenda þess. Þá var hann
skipaskoðunarmaður fyrst fyrir
Þilskipaábyrgðarfélagið við Faxa-
flóa og lengi síðan. Tvennt er þó
ótalið, sem er nokkuð sérstætt.
Geir fékk á sínum tíma sýnishorn,
forskrift, hjá Magnúsi landshöfð-
ingja Stephensen, og varð lista-
skrifari. Afleiðingin var sú, að
hann var ritari í öllum félögum,
sem hann var við riðinn og stund-
um áratugum saman. í mörgum
gerðabókum má lesa rithönd Geirs
ár eftir ár. Þá eru og til skipsdag-
bækur, sem Geir færði af einstakri
elju, og er þar margan fróðleik að
finna um veðurfar, hafdýpi og
annað, sem máli skipti. Hitt er
það, sem óvíða er nefnt, að árið
1894, þá á fyrsta ári í stýrimanna-
skóla, er hann einn þriggja manna,
hinir voru Jón realstúdent
Jónsson og Ottó N. Þorláksson
sem boða til fundar og á þeim
fundi, sem haldinn var 14. nóvem-
ber 1894, er stofnað Sjómannafé-
lagið Báran, og er þessi saga og
afleiðingar hennar hin merkasta.
Ottó N. Þorláksson var líka nem-
andi í stýrimannaskólanum, og er
þeir Geir höfðu lokið prófum og
gerst skipstjómarmenn, þá skiptu
þeir um félag og gengu í Skip-
stjóra- og stýrimannafélagið
Aldan á fundi 27. okt. 1896. Eftir
þetta má segja að Geir Sigurðsson
hafi alltaf gegnt trúnaðarstörfum í
félaginu, stjóm og nefndum um
áratuga skeið. Áhrif hans, bein og
óbein, á félagsmál og athafnalíf,
verða hvorki mæld né vegin, en þau
vora mörg og mikil. Geir var og
sýndur margvíslegur heiður á efri
ámm og Fálkakrossi var hann
sæmdur árið 1933.
Þegar ritað er um menn eins og
Geir Sigurðsson þá er vandinn að
velja og hafna því af mörgu er að
taka, og sú varð raunin á um
Thorolf Smith, sem skráði endur-
minningar Geirs, því sú bók er
vægast sagt hnökrótt og stiklað þar
á stóm. Skrásetjari játar vand-
kvæði sín fúslega, og hafði þó
þekkt Geir um 15 ára skeið. Geir
Sigurðsson hefur verið fjörmaður
og glaðvær, nokkuð hagmæltur en
lítt beitt því, og hafði þann hæfi-
leika að geta sagt skemmtilega frá
jafnvel litlum hlutum. Þetta er
náðargáfa ef svo má segja, og afar
erfitt, raunar tæpast hægt, að skrá
slíkt á blað svo að það skili sér.
Thorolf Smith flutti þætti úr
endurminningum Geirs í útvarp,
og segir gagnrýnandi að þeir hafi
verið mjög svo sæmilegir, en bætir
við: „Litla hugmynd gefa þeir
okkur um persónulega töfra hinn-
ar munnlegu frásagnar þess
skemmtilega gamalmennis, sem
þeir em kenndir við.“ Gagnrýn-
andinn var Steinn skáld Steinarr,
og talar hér svo sem vænta má
frekast frá fagurfræðilegu sjónar-
miði. Það má næstum gera ráð
fyrir að skáldið hafi lítt gert sér
grein fyrir, jafnvel ekki vitað um
hin margvíslegu störf og athafnir
Geirs Sigurðssonar í íslensku
þjóðlífi, og munu þau verk þó
halda nafni hans lengi á lofti.
74 SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ