Eimreiðin - 01.01.1948, Blaðsíða 25

EIMREIÐIN skattarnir og þjóðarbúskapurinn
13
Þetta hefur gerzt eftir að heimildin um frádrátt skattanna
(nema eignarskatts) var íir gildi numin. Skattþegnarnir í land-
inu hafa síðan verið varnarlausir gegn þessum sívaxandi álögum
ríkis og bæjar. Árangurinn hefur orðið sá, er sízt skyldi, en
helzt mátti húast við, að skattgreiðendur nota sér þá vörn að
draga eitthvað af tekjum sínum undan skatti, ef þeir eiga þess
kost. Þegar lieilt þjóðfélag er beinlínis rekið inn á slíka braut
ineð ósanngjörnum skattaálögum, þá er stefna ríkisvaldsins í
þeim málum komin á liætlulega braut.
Ein tegund tekjustofna, sem ríkisvaldið notfærir sér í ríkum
niæli, eru tollarnir. Þeir eru ekki annað en óbeinir skattar. Hér
a landi eru tollar af innfluttum vörum yfirleitt mjög háir, og
niunu óvíða þekkjast svo háir aðflutningstollar. Þrátt fyrir
þessa háu tolla, sem lengi hafa verið í gildi, voru þeir liækkaðir
gífurlega í byrjun árs 1947. Var verðtollurinn hækkaður um 65%
en vörumagnstollurinn um 200%, með nokkrum undantekningum.
Auk þess voru tvöfaldaðir framleiðslutollar á innlendum toll-
vörum.
falið er, að ríkissjóður hafi innheimt árið sem leið 95 millj.
fyrir verðtoll og vörumagnstoll. Eru það mestu tolltekjur á
einu ári, sem liér liafa þekkzt. Á sama tíma var innheimtur
tekj u-, eignar- og stríðsgróðaskattur 48 millj. kr. Þessir tollar
°g skattar nema samtals 143 millj. kr. En lieildartekjur ríkis-
®]óðs eru taldar um 237 millj. kr. Eru því nálega tveir þriðju
Elutar liinna gífurlegu tekna ríkissjóðs beinir og óbeinir skattar.
Árið 1938 voru rekstrargjöld ríkisins um 20 millj. Allir skattar
°g tollar 15.4 millj. Á árinu 1947 eru þessar tölur tífaldar.
^jöldin 204 millj. og allir innheimtir tollar og skattar um 164
^Mj-í samkvæmt hráðabirgða uppgjöri. Af þessu er Ijóst, að
gjöld ríkisins hafa vaxið allt að því helmingi meira en raunveru-
leg verðþensla í landinu, þótt tekið sé tillit til þess, að hún
unni að vera 50% meiri en vísitalan hendir til. Jafnframt þessari
oeðlilegu þenslu ríkisgjaldanna liafa svo skattar og tollar verið
utkkaðir að sama skapi, til þess að ríkissjóður gæti staðið undir
Sjöldunum. Það getur nú varla leikið á tveim tungum, að skatta-
yrði þegnanna, beint og óbeint, hefur aukizt svo, að ekki er
eögur við imandi, ef einstaklingar eða einkafyrirtæki eiga að