Eimreiðin


Eimreiðin - 01.04.1952, Síða 19

Eimreiðin - 01.04.1952, Síða 19
Fianska alíiœðin og höíundai hennai. Fyrir 200 árum ... eftir Þórhall Þorgilsson. ÍÁriö 1751 kom á prent fyrsta bindiö af Encyclopédie ou Diction- naire raisonné des Sciences, des Arts et des Métiers (sögu og landa- frceöi alveg slepptl par une Société de Gens de Lettres, mis en ordre et publié par M. Diderot et ... M. d’Alembert. Fimmtán árum síöar voru komin út 17 bindi í arkarbroti og verkimi þar meö lokiö aö stofninum til. Fyrirtæki þetta markaöi tímamót í menningarsögunni og veröur jafnan taliö meö hinum œvintýralegustu afrekum á sviði ritstarfa og prentverks, bera vitni um víöfeöma yfirsýn viöfangs- efnisins og verkhyggni. Hér verður sagt m. a. frá aödragandanum aö útgáfu þessari og gangi verksins, sem var býsna skrykkjóttur og sögulegur á köflum. Einnig frá þeim, sem aö því stóöu. Greinin er rituö af því tilefni, aö á síöastliönu ári voru réttar tvcer aldir liönar frá þvi aö fyrsta bindi þessa alfrœöirits kom út. Þ. Þ.] Það, sem vér köllum alfræði, er nefnt encyclopedia á erlendum tungum. Enkyklopaideia er grískt orð, merkir fræðslu um alla þá hluti, sem í kring um oss eru. Grikkir notuðu þetta orð í þrengri merkingu heldur en nú tíðkast, nefnilega um þá undirstöðufræðslu, sem veita ætti börnum (paides) og unglingum í öllum þekkingar- greinum. Hjá þeim var enkyklopaideia kennslubók, sem öllum var talið nauðsynlegt að læra, sem vildu teljast með menntuðum mönnum. En nú á tímum er það aftur á móti orðabók- yfir allt, sem menn vita og kunna, minnisbók og handbók jafnt lærðra manna sem leikmanna. I þessari nútímamerkingu var orðið ekki notað fyrr en eftir miðja 16. öld. Hið fyrsta rit með því nafni var Absolutissima Kyklopaedea Ringelbergs hins hollenzka, prentuð í Antwerpen ■Í541, en eftir það var þetta heiti tekið upp af ýmsum öðrum sem nafn á allskonar fræðasyrpum. En titill bóka er oft villandi, og margar þær, sem hétu alfræði eða encyclopedia, voru það aðeins nafni og lágu víðs f jarri því hugtaki að efninu til. Fyrsta ritið, sem vér getum sagt um að hafi verið einskonar slfræði, var rit Plíníusar eldra, sem hann kallaði einfaldlega
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92

x

Eimreiðin

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.