Eimreiðin - 01.01.1962, Qupperneq 46

34
EIMREIÐIN
skyn,1) að það rit og uppdrættir
Þórðar af Grænlandi hafi ekki ein-
göngu verið unnið í fræðilegum
tilgangi, heldur beint eða óbeint í
Jtágu konungs. Einhvern tíma á
þessunt árum fór Þórður til Noregs
og dvaldist þar um hríð hjá lrænda
sínum, Þormóði Torfasyni sagn-
ritara. Þormóður var þá manna
fróðastur um sögu Grænlands að
fornu og kom síðar út eftir hann
rit um það efni.
í ævisögu Þórðar Þorlákssonar
segist Jóni Halldórssyni svo frá:
„Anno 1669 dag 15da Junii fékk
M. Þórður af kong Friderich 3dia
expectantzbréf til að vera vice-
biskup í Skálholtsstipti og síðan
ordinaire biskup eptir eh. Brynjólf
Sveinsson; skyldi ]jó eingin laun
þar íyrir uppbera eða taka fyrr en
stiptið yrði löglega laust, og af því
kóngurinn andaðist anno l(i70
Jjann 9da Februarii tók ek. Þórður
staðfestingarbréf Jrar upp á af
kongi Ghristian 5ta á sama ári
Jtann 20ta Maij.“2)
Vonarbréf Jaetta var nýmæli, sem
braut algerlega í bág við Jtær venj-
ur, er gilt höfðu um biskupskjör
hér á landi. Af bréfi, sem Brynjólf-
ur biskup ritaði Katrínu Erlends-
dóttur á Stórólfshvoli, dags. 25.
júlí 1668, virðist rnega ráða, að
hann hafi ekki haft augastað á
Þórði Þorlákssyni sér til eftir-
manns, heldur syni hennar, Gísla
rektor Vigfússyni. (í æviágripi
biskups eftir Jón Skálholtsrektor3)
1) Sjá Islandica XVII, bls. 34.
2) J. H. Bps. I, bls. 310.
3) Sjá Jón Þork. Ævis. I, bls. 388.
segir, að Gísli liafi sótt uffl
entbættið móti honum, en ^gjr
orðið hlutskarpari. En þal ^
einnig, að Brynjólfur hah ja
nteð Þórði, og virðist Jjett‘l, , (SOli
illa saman). Páll Eggert [ jiafa
telur, að Brynjólfur m11111 u]11
Jjykkzt við, er kvittur ^‘llStjjjgC|.
vonarbréfið laust fyrir alþnl£
Lét hann þá á sér linna, a jiarg
kysi að láta af embætti, el1 a)1]1a
þó við eindreginni ósk kenm11
og leikmanna í biskupsdæm1 ^jr
um að halda forstöðu þesS’ 11
hann treystist til. ^ til
Sumarið 1670 kont Þórðurj eftir
íslands og var þann vetu11111 rit
á Hólum. Tók hann þá sal11 ^ á
um rímfræði, er gefið val tjð.
Hólum 1671 og síðar veiðm
Næsta vor hélt hann utan 11 gaSja
mananhafnar í fjórða °S |)ejrfi
sinn og tók biskupsvígsh1 1 j^2-
íerð. Kom hann heim a^tuI j^u í
Var honum veitt Hofspresta, uílt
Vopnafirði „sér til uPPelc,! uojit1
iH^‘
hann tæki við embætti-
Jtar aðstoðarprest, en sat SJ
Hólum hin næstu tvö ar. sta-
Árið 1674 sat Þórðm' jjj ynj
viÖ
steínuna á Þingvöllum 111 ,
ólli Sveinssyni. Tók han11
biskupsvöldum í Skálholti a ^ jjallit
ólí i. ÞaÓ sama sumar kv#1111 ,
Magnúsl
Hlíðarenda °S
so11*1
ja
Sett
tn11
Guðríði dóttur Gísla
sýslumanns á
ust Jtau að í Skálholti ,
haustið. . T , bi^1!1’;
Um samskipti Þórða j()lii
1 . farast .1.....
off iyrirrennara hans n ,
Halldórssyni svo oro:
biskuparnir það ár í Skálho
6