Ægir - 01.09.1950, Blaðsíða 12

186
Æ G I R
á móti tæplega 11% árið áður, en 31% árið
1947, en það ár var mesta saltfiskfram-
leiðslnár eftir styrjöldiria.
Um aðra hagnýtingu aflans á þorskveið-
unum er vart að ræða, þar sem aðeins mjög
óverulegt magn var hert eða soðið niður og
hefur enga raunverulega þýðingu, þegar lit-
ið er á heildaraflann.
Urn hagnýtingu sildarinnar mun verða
rætt sérstaklega í kaflanum um síldveið-
arnar.
Lifraraflinn. Heildarlifraraflinn á árinu
var 16 066 742 lítrar (sbr. töflu V), eða
15 584 740 kg. Var þetta töluvert minna lifr-
a'rinagn én árið áður, en þá nam það 18.8
millj. litra. Að lifrarmagnið varð svö miklu
m'inna nú en árið áður, skýrist af því meðal
arinars, að afli togáranná varð nú minni en
þá og einnig stunduðu togararnir ekki veið-
ar ne'ma hluta af vertíðinni vegna langvar-
andi verkfalls, einmitt á þeim tima, þegar
fiskurinn er hvað lifrarmestur, og loks er
ein ástæðan sú, að tiltölulega meira var nú
veitt én áður á togurunum af lifrarlitlum
fiski svo sem karfa og steinbít. Allt þetta
gerir það að verkum, að lifraraflinn hefur
orðið að ráði minni -samanborið við árið
áður.
Um 61% af heildarlifraraflanum kom frá
togurunum á móti um 70% árið áður. Sést
á þessu, hversu mjög lifrarafli togaranna
hefur minnkað frá því, sem þá var.
Eins og áður var langsamlega mestur
hluti lifraraflans í Sunnlendingafjórðungi,
eða rúml. 79%, og var það tiltölulega meira
en á fyrra ári, þcgar hluti Sunnlendinga-
fjórðungs varð 76%. Næstmest varð magnið
í Norðlendingafjórðungi, tæpl. 9% af heild-
arlifraraflanum, og var það heldur meira
én á fyrra ári. í hinum fjórðungunum var
magnið mjög svipað, eða um 6% i hvorum
fyrir sig. Er sérstaklega áberandi, hversu
lifraraflinn er miklu minni riú í Vestfirð-
ingafjórðungi en árið áður, er stafar af því,
hversu afli var þar rýr á vetrarvertíðinni,
svb og af tiinu, að togararnir stunduðu þar
ekki veiðar fremur en annars staðar á
meðan á verkfallinu stóð.
Lýsisframleiðslan varð að þessu sinni
7 803 smál. á móti 8 858 smál. árið áður,
og hefur hún að sjálfsögðu minnkað nokk-
uð vegna þess, hversu lifraraflinn hefur
minnkað, þó ekki eins mikið og hann. Heild-
arnýting við vinnslu lifrarinnar varð um
50%, og er það heldur betra en árið áður,
en þá var heildarnýtingin rúml. 47%. Skýr-
ingar á því, að nýtingin varð betri nú en
árið áður, er að leita meðal annars í því, að
togaralifrin var nú heldur minni en áður,
en nýtingin þar cr yfirleitt lélegri en hjá
lýsisvinnslustöðvum í landi. Þannig mun
heildarnýting togaranna hafa verið uin
47.8% af lýsi, en heildarnýting þeirrar lifr-
ar, scm fékkst af bátaflotanum, mun hafa
verið um 53.6%.
Nýting á þeirri lifur, sem fékkst af báta-
flötanum, var æði misjöfn i hinum ýmsu
fjórðungum og að sjálfsögðu bezt i Sunn-
lendingafjórðungi, enda er lifrin þar jafn-
aðarlega feitust á vetrarvertíðinni, er mest
af fiskinum er veitt við Suðvesturland. Varð
nýtingin þar að þessu sinni 56.1%, en næst
kom Vestfirðingafjórðungur með 48.9%, þá
Norðlendingafjórðungur með 45.7% og loks
Austfirðingafjórðungur með 44.1%. Eru
þetta yfirleitt svipuð hlutföll og verið hafa
undanfarið. Hin mismunandi nýting lifrar-
innar liggur fyrst og fremst í mismunandi
gæðum hennar, en einnig nokkuð í því, að
tæki þau, sem notuð eru til vinnslu lifrar-
innar, eru misjafnlega góð.
Af lýsi því, sem framleitt var, er talið,
að um 92.7% hafi verið meðalalýsi, en þess
ber þó að geta, að aðeins nokkur hluti þess
var kaldhreinsað og var ætlað til notkunar
sem meðalalýsi, en hins vegar var all-
verulegur hluti þess fluttur út til annarra
nota ókaldhreinsað. Varð meira um þetta
nú en verið hefur um langa hríð.
Rannsóknastofa Fiskifélagsins starfaði
með svipuðum hætti og undanfarin ár og
við óbrevtt skilyrði. Stærstu þættirnir í
starfseminni voru enn sem fyrr sýnishorna-
rannsóknir fyrir fiskiðnaðinn, rannsóknir í
sambandi við sjálfstæð verkefni og ráðgef-
andi störf.