Ægir - 01.12.1978, Blaðsíða 37

grænar plöntur nota orku sólar-
ljóssins til þess að vinna lífræn
efni úr ólífrænum. Þessi efna-
vinnsla er eitt af höfuðskilyrð-
unum fyrir því, að plönturnar
geti vaxið og dafnað og líf geti
þrifist á jörðinni.
Þótt þörungar séu rauðir eða
brúnir hafa þeir þó einnig blað-
grænu og þarfnast sólarljóssins
sem orkugjafa eins og grænar
plöntur. Nú er það aðeins á til-
tölulega grunnu sem þörungarn-
ir íá nægilegt ljós sér til viður-
væris, og varla ná þeir veruleg-
um þroska á meira en 20—30 m
(11—16 faðma) dýpi. Þar fyrir
neðan er ljósmagnið orðið of lít-
ið. Algengt er hins vegar að fá
þörunga í veiðarfæri á meira
dýpi, en þeir hafa þá vaxið nær
landi, losnað upp og rekið út á
dýpið, þar sem sumar tegundir
gela lifað í efstu lögum sjávar
i lengri tíma. Þekktasta dæmi
um þetta er sargassum-þangið
í hinu svokallaða þanghafi í
niiðju hringstraums í Atlants-
hafinu austur af Florida.
Fastsitjandi þörungar þurfa
harðan botn eða a.m.k. ein-
hverja fasta hluti til að vaxa á,
og er því ekki mikið um þá á
sand- og leirbotni þar sem drag-
nót er mest notuð.
Þá er hlutur fastsitjandi þör-
unga í framleiðslunni í sjónum
hverfandi lítill í samanburði við
framleiðslu svifþörunga, svo að
evðilegging á einhverju af þeim
mundi ekki hafa mikið að segja
með tilliti til heildarframleiðslu
sjávarins í kringum landið.
Þörungabeltið veitir hins veg-
ar seiðum nokkurra fisktegunda
æskilegan griðastað og hefir
eigið einkennandi dýralíf. En
þegar á það er litið, að þörunga-
belt.ið nær varla lengra niður en
á 25 m dýpi, er ekki ástæða til
að hafa miklar áhyggjur af því
vegna dragnótaveiða.
Það er lítið, sem skrifað hef-
ur verið um áhrif togveiða á
botndýralífið í sjónum og þá
helst með tilliti til botnvörpu-
veiða. Botnvarpan er hins vegar
þyngra veiðarfæri heldur en
dragnótin og því líkleg til að
hafa meiri áhrif á botninn og
þar með botndýralífið. Eina
greinin, sem ég hefi fundið um
þetta efni, er um breskar til-
raunir gerðar í Norðursjó árin
1938 og 1939 (Michael Graham
1955) og fara helstu niðurstöð-
urnar hér á eftir.
Rannsóknirnar voru tvíþætt-
ar. í fyrsta lagi voru teknar
botnprufur í kringum tvö vita-
skip, svo nærri að ekki var tal-
ið fært að toga þar vegna fest-
inga skipanna og á svæði þar
sem einhverskonar sandöldu-
myndun útilokaði togveiðar að
mestu. Samanburðarprufur voru
svo teknar á nálægum togsvæð-
um.
í öðru lagi voru teknar botn-
prufur á ákveðnu svæði og síð-
an togað nokkrum sinnum yfir
það. Að því loknu var botn-
prufutakan endurtekin.
Enginn mismunur virtist
vera á botndýralífinu við vita-
skipin og í sandöldunum ann-
•t. mynd. Veiðihlutfall ýsu i botnvörpu í polca með um 160 mm riðli. (GuSni Þorsteinsson 1976).
ÆGIR — 561