Ægir - 01.12.1980, Page 30

stuðli fyrir hvert ár. Endurmatsverðið er síðan fyrnt
um 2-20% eftir tegund eignar, fyrir hvert ár sem við-
komandi eign hefur verið í eigu skattaðila. Eign
má aldrei fyrna meira en svo að ávallt standi eftir
sem niðurlagsverð 10% af fyrningargrunni hennar,
þar til eignin er ónýt.
Samkvæmt lögunum er gert ráð fyrir að endur-
mat fari fram á hverju ári. Við endurmat fasteigna
er heimilt að nota fasteignamatsverð 1. janúar
1979 í stað framreiknaðs kostnaðarverðs.
Áður eignfært gengistap erlendra skulda svo og
verðbótaþáttur skulda skal afskrifa eftir 1. janúar
1979 eins og áður, en gengistap og verðbótaþáttur
lána eftir 1. janúar 1979 skal gjaldfæra.
2. Söluhagnaður af seldum fastafjármunum þ.e.
skipum, fasteignum, vélum o.fl., telst nú
mismunur söluverðs og endurmatsverðs eigna.
Söluhagnaði þessum má dreifa sem sérstakri
fyrningu á þær eignir sem fyrir eru eða eignir sem
keyptar verða innan tveggja ára frá sölu. Áður fór
skattskyldur söluhagnaður eftir aldri eigna og þá
miðað við kaupverð eða kostnaðarverð að
frádregnum fyrningum.
3. Allar skuldir sem til eru í ársbyrjun hvers árs
að frádregnum eignum öðrum en skipum, fasteign-
um, vélum o.þ.h., svo oe eignarhlutum í öðrum fé-
lögum, þ.e. hlutafé og stofnfé, margfaldast upp
með verðbreytingarstuöli reikningsársins, 1980 er
það 54,91%, og færist útkoman til teknaá rekstrar-
reikningi en til frádráttar á móti endurmatshækkun
eigna. Ef skuldirnar reynast lægri en viðkomandi
eignir, margfaldast sá mismunur upp með verð-
breytingarstuðli og færist útkoman til gjalda á
rekstrarreikningi og á móti til hækkunar á endur-
matsreikningi.
Heimilt er að fyrna fyrnanlegar eignir um allt að
50% af tekjufærslu vegna verðbreytingar þessarar.
4. Heimilt er að færa til gjalda á kaupári alla
fyrnanlega hluti sem kosta undir 700 þúsund krón-
ur. Einnig er heimilt að gjaldfæra á kaupári allt
lausafé sem hefur skemmri endingartíma en 3 ár.
5. Niðurfærsla vörubirgða lækkar í 4 áföngum
úr 30% niður í 10% af kostnaðarverði.
6. Yfirfæranlegt tap fyrra árs eða ára skal endur-
meta og hækka frá 1. janúar 1980 um verðbreyt-
ingarstuðul hvers árs í fyrsta sinn á framtali 1981.
7. Heimilt er að fyrna fyrnanlega eign sem ætluð
er til öflunar tekna, þótt hún hafi ekki verið tekin i
notkun á árinu, enda sé fjármagnskostnaður inni-
falinn í stofnkostnaði. Þessi fyrning má nema allt,
að sömu upphæð og verðbreytingarstuðull, þó má
upphæðin ekki nema hærri upphæð en tekju-
færslu nemur.
8. í eigin atvinnurekstri skal eigandi eða eigend-
ur, ákveða sér laun við atvinnureksturinn eins og
þeir mundu hafa fengið í starfi við hliðstæð störf
hjá öðrum aðila.
9. Greiddur arður hjá hlutafélagi er ekki frá-
dráttarbær nema að hálfu, en reikna má hann fyr-
irfram. Hámarskfrádráttur er 5% af hlutafé.
10. Heimil er útgáfa jöfnunarhlutabréfa sem
byggð er á eiginfjárstöðu 1. janúar 1979.
11. Heimilt er að fyrna viðskiptakröfur um sam-
tals 5% af kröfuupphæð.
12. Eignarskattur er ekki frádráttarbær frá tekj-
um.
13. Varasjóð skal nota á móti tapi áður en yfir-
færanlegt tap er notað.
Ofangreindar breytingar hafa einkum haft þessi
áhrif:
1. Við endurmat eigna hefur bókfært eigið fé
hækkað verulega, sérstaklega ef um fasteignir
hefur verið að ræða. Við þessa hækkun eigin fjár
hefur stofn til eignarskatts hækkað mikið. Við
endurmatið hefur fyrning hækkað verulega á fast-
eignum, en á skipum og vélum og tækjum sem
hafa verið í eigu sama aðila lengur en 8-12 ár eru
engar fyrningar, þar sem eignirnar eru komnar i
niðurlagsverð 10%. Þar sem skipin hafa verið í
eigu sama aðila í skemmri tíma en 11 ár, hafa
fullar fyrningar af endurmati fengist enda þótt
áður hafi verið búið að fyrna skipið niður í niður-
lagsverð, en þetta stafar af því að hundraðshluti af
fyrningargrunni er lækkaður niður í 8%. Verður
því um endurvakningu á fyrningum að ræða á
nokkrum hluta bátaflotans.
2. Ákvæði laganna um skattlagningu söluhagn-
aðar virðist koma mjög misjafnlega niður á rekstr-
araðilum. Aðili í fiskiðnaði, þar sem starfsemin fer
aðallega fram með notkun húsa og véla, fær lítinn
sem engan skattskyldan söluhagnað af sölu sinna
fasteigna þar sem endurmat eignanna virðist ekki
langt frá mögulegu söluverði. Hinsvegar hefur
komið í ljós að útgerðarmaður sem selur bát sinn
sem hann hefur átt lengur en ca. 4 ár getur lent í
verulegum tekjuskatti af söluhagnaði ef hann getur
ekki notað söluhagnaðinn til fyrningar á öðrum
eignum.
Raunverulegt dæmi er útgerðarmaður sem seldi bát
646 — ÆGIR