Ægir - 01.11.1982, Blaðsíða 12

verðlaun (,,Dus0r“), ef upplýsingar þeirra
leiddu til þess að brotlegt fiskiskip yrði tekið.
Verðlaunin mætti greiða af málskostnaði og
sektum, sem fiskiskipið yrði dæmt í. Skipa ætti
eftirlitsmönnunum að tilkynna meiriháttar
landhelgisbrot sem fyrst til næsta yfirvalds.
Síðan ætti það að vera skylda valdsmannsins að
skýra yfirmanni gæsluskipsins frá brotinu við
fyrsta tækifæri. Tækist þetta væri stórt skref
stigið til þess að koma á samstarfi á milli
gæsluskipsins og fólksins í landi. Myndi það
koma að miklu gagni á meðan aðeins eitt skip
annast gæsluna.
Til þess að samvinnan geti orðið sem best
leyfi ég mér að leggja til við hr. landshöfðingj-
ann: að eftirlitsþjónustan verði skipulögð af
stjórninni, og að yfirvöld í landi láti gæsluskip-
inu sem allra fyrst í té allar upplýsingar, sem
þeim berast um togara, og gætu komið að gagni
við gæsluna.“5
Þetta bréf sýnir, svo ekki verður um villst, að
yfirmenn gæsluskipsins hafa átt frumkvæði að eft-
irlitsþjónustunni. Jafnframt er ljóst, að stjórnvöld
hafa sýnt málinu takmarkaðan skilning.
Ekki getur leikið á tvennu, að eftirlitsþjónusta,
eins og sú sem Holm skipherra reyndi að koma á,
hefði getað reynst mjög gagnleg, en aðstæður voru
þó erfiðar. ísland var enn símalaust land og því
Danska varðskipið ,,Hejmdal“.
572 — ÆGIR
varð að senda öll boð um landhelgisbrot með p°s 1
eða hraðboðum. Þær upplýsingar, sem varðskips
mönnum bárust voru þannig í besta falli orðn
nokkurra klukkustunda gamlar er þeir fengu Þ2^
hendur, en oftast miklu eldri.
En þrátt fyrir lítinn árangur í upphafi lifði hug
myndin áfram og þegar kom fram yfir aldamot v
hún tekin upp að nýju, í nokkuð annarri myn ;
sem enn verður frá greint. Og hinu má e ,
gleyma, að oft kærðu íslendingar, einkum SJ°
menn, brotlega togara fyrir yfirvöldunum og iy
kom að landhelgisbrjótar væru handsamaðir -
dæmdir á grundvelli slíkra kæra. ..
Og eitt atriði enn er vert að nefna í þessu vi
fangi þótt ekki sé fulljóst, hvort það hefur korm
hinni eiginlegu landhelgisgæslu við beinlínis- '
tbl. blaðsins Austra árið 1900 var birt auglýsinS r
samtökum, sem kölluðu sig ,,Vigilantia.“ Af aU®
lýsingunni er ljóst, að hér voru á ferðinni satnt°etj
sem ætlað var að ljóstra upp um landhelgisbrot,
hins vegar kemur ekki fram, hvort þar er átt vi
slík brot. .
Á Seyðisfirði starfaði um þessar mundir Gar
arsfélagið svonefnda. Það var hlutafélag 11®
tog'
araútgerð og var hlutaféð í eigu erlendra inzi111
Miklar deilur voru á Seyðisfirði um starfserni ÞeS
fyrirtækis og var Skapti Jósefsson, rrtstJ •
Austra, einna fremstur í andstæðingafylkingun
Af 20. tbl. Austra árið 1900 er ljóst, að félagsme
í ,,Vigilantia“ hafa a.m.k. einu sinni kært
Garðarsmenn fyrir landhelgisbrot, en en§ar..\!e ^
ildir eru fyrir því að þeir hafi skipt sér af ö r
hafi att
togurum. Er því hugsanlegt, að samtökin
rót sína í deilum Seyðfirðinga um þessar mundú ^
verið ætlað það hlutverk eitt að klekkja á Gar a
félaginu.
III.
Þess var áður getið, að fyrir hefði komið a
lenskir sýslumenn freistuðu þess að hands ^
brotlega erlenda skipstjóra með því að ráðas
uppgöngu á skip þeirra. Landhelgisgmsl3
þessar athafnir sýslumanna trauðla talist, ti
votu
voru þær of fáar og tilviljanakenndar. Þetta &
frekar örvæntingarfullar tilraunir til þess a
hinum erlendu veiðiþjófum, að þeim vasn,. fjj.
óhætt að fara sem þá lysti. En leikurinn var oJ^
Togaramenn voru á stórum og hraðskreiðum ^
um, sýslumennirnir á litlum áraskipum, orta gI1
liðaðir og ætíð vopnlausir. Því var það 0 ta