Ægir - 01.02.1989, Blaðsíða 8

60
ÆGIR
2/89
brimasöm. Lending þar og á Upsa-
strönd var því erfið í hafnleysi fyrri
ára. Menn áttu sér samt uppsátur
og varir. Stutt var á fengsæl mið og
er fiskislóð út með öllum firði,
forn og ný. Sauðanes skagar lítið
eitt austur í fjörðinn og sitt hvorum
megin við það eru Ytri- og Syðri-
vík. Þar áttu menn uppsátur
fyrrum. Milli Dalvíkur og Sauða-
ness eru bæirnir Hóll og Karlsá.
Þaðan voru og gerðir út bátar,
enda stutt á miðin. Stærri bátar
sóttu raunar lengra er fram liðu
stundir.
Dalvík og Svarfaðardalur voru
lengst af eitt sveitarfélag, Svarfað-
ardalshreppur, með hreppamörk í
Ófærugjá norðan í Ólafsfjarðar-
múla og í Hálshöfða, austan Dal-
víkur og ósa Svarfaðardalsár.
Útvegsbændur - sjómenn
Sagnir um sævíkinga Svarfdæla
eru fáar fram um 1700. Þó má
geta Þorvaldar Rögnvaldssonar á
Sauðanesi, sem uppi var um miðja
1 7. öld. Var hann sjógarpur mikill
og átti um hríð 3 skip er gengu til
fiskjar og hákarlaveiða. Var hann
talinn vel stæður. Sagt hefur verið
að hann kynni nokkuð fyrir sér og
má þar til nefna söguna um ýsuna
er dregin var upp úr fjósflórnum.
Samtíma honum var nafni hans
Gunnlaugsson á Sökku í Svarfað-
ardal, „sjósóknari með ágætum,
framtakssamur bóndi og fulltrúi
sveitar sinnar út á við ...
Á þessum árum, fyrir og eftir
1 700, voru hollenskir duggarar að
veiðum á Eyjafirði og víðar við
landið. Komu þeiroftog lágu inni
á víkinni, Svarfaðardalsvík. Vafa-
laust hafa íslendingar litið með
öfund til hinna stóru skipa þeirra.
Þannig hefur verið um Eyvind
Jónsson sem bjó á Karlsá 1703
með foreldrum sínum. Var hann
þá 24 ára. - Því skal hér inn í
skotið að þetta ár voru Svarfdælir
669 í hreppnum.
Eyvindur þótti baldinn í æsku
en varð síðar þjóðkunnur maður.
Segir sagan að hann hafi hnuplað
efni frá skipasmíðum föður síns,
þá stráksi var 11 ára, smíðað sér i
laumi smá kænu og farið á henni
út á fjörð. Fékk hann víst óblíðar
móttökur er í land kom hjá föður
sínum sem braut fleytuna í spón.
Samt mun honum allvel hafa líkað
smíði stráksa. Um tvítugt var hann
farinn að smíða báta fyrir sig og
fleiri. Eyvindur smíðaði þilskip all
mikið, duggu. Annaðist hún m.a-
flutninga til Grímseyjar, sigld'
fram að Kolbeinsey og víðar.
Brotnaði þetta mikla skip í spón
við Hofsós árið 1717. Minnis-
merki um Duggu-Eyvind stendnr
við þjóðveginn til Ólafsfjarðar, hjá
Karlsá.
Veiðarnar
„Sjó sóttu Svarfdælir jafnan vor
og haust ... Á sumum heimilum
mun skipum þó hafa verið haldið
til veiða sumarlangt, er vel aflað'
ist ... " Hákarlaveiði var mikið
stunduð, bæði innan og utan
fjarðar. Annars var fiskur me5*
Séð yfir höfnina.