Ægir - 01.02.1990, Blaðsíða 12

64
ÆGIR
2/90
heimshöfin þegar djúpsjórinn
flæðir suður yfir neðansjávar-
hryggina við ísland. Yfirborðs-
straumar og lóðréttir ferlar í
Norðurhöfum eru sýndir á skýr-
ingarmynd á 3. mynd. Aðaldrættir
hafstrauma eru sýndir með örvum
á efri hluta myndarinnar og lóð-
réttar hreyfingar og ferlar í djúpinu
eru sýndir á neðri hlutanum.
Lengst til hægri er Grænlandssund
og íslandshaf.
Þegar aukið magn pólsjávar
berst inn á íslandshaf hefur það
ekki aðeins svæðisbundin og nei-
kvæð áhrif á umhverfið á Norður-
miðum heldur einnig áhrif á
möguleika íslandshafs til að
endurnýja djúpsjóinn. Aukinn
pólsjór úr vestri í íslandshafi
minnkar yfirborðsseltu og þar með
eðlisþyngd efsta sjávarlagsins. Við
vetrarkólnun nær slíkur sjór ekki
að sökkva og endurnýja djúpsjó-
inn sé selta hans undir 34.7,
(Svend-Aage Malmberg 1969).
Þannig lokar aukinn pólsjór fyrir
lóðrétt streymi í íslandshafi og
ekki er ólíklegt að hafís myndist í
köldum veðrum á veturna.
Hringrás hafsins
Líkur eru til þess að óvenju
mikið magn ferskvatns hafi komið
úr Norðuríshafi á hafísárunum
1965 og 1967-1971. Aukning fersk-
vatnsins var svo mikil að hún
heíur verið rakin sem seltufrávik í
hringrás Norður-Atlantshafs og tók
ferðin u.þ.b. 13 ár, (4. mynd)
(Dickson, Meincke, Malmberg og
Lee 1988). Loftþrýstingur jókst yfir
Grænlandi 1965 með vaxandi
norðanáttum við Austur-Græn-
land. Rúmmál Austur-Grænlands-
straums óx og Austur-íslands-
straumur (sjá 1. mynd) breyttist úr
3. mynd. Skýringarmynd Norðurhafa. Efri hlutinn sýnir yfirborðsstrauma. Neðri hlutinn sýnir lóðrétta ferla og sjógerðit
ásamt þverskurði botnsins. (Et'tir K. Aagaard, j.H. Swift og E.C. Carmack 1985.)