Ægir - 01.02.1990, Blaðsíða 33

2/90
ÆGIR
85
jns hafi fækkað á kvótaárunum, þá
1efur rúmlestatala flotans aukist
um 8.5% á tímahilinu. Sjá má af
ínuriti 3, að stærstur hluti aukn-
ingarinnar á sér stað á árunum
1c387 og 1988, eða rúmlega 80%
aukningu flotans í rúmlestum
talið.
Ahrif nýrra laga um stjórn fisk-
veiða fyrir tímabilið 1988-1990,
nafa ekki látið á sér standa. Ekki
eGr einungis dregið úr nýsmíð-
nm/ heldur er fiskiskipaflotinn
Pegar farinn að dragast saman. Sá
veiðifloti sem var að veiðum árið
^89, var minni að rúmlestatölu,
sá sem var að veiðum árið
588. Eins og fyrr hefur verið
net'nt, hefur undirritaður heimildir
Vdr, að einungis sé beðið eftir að
vasntanleg ótímabundin lög um
st)órn fiskveiða verði samþykkt á
a Pingi, þá verða úrelt skip að
minnsta kosti á annað þúsund
rúttórúmlestir. Ef að auki eru
nurnin úr gildi lög um takmarkanir
^.! smíði nýrra fiskiskipa, mun
o uvert afskráð af skipum til við-
botar.
Nokkurt áhyggjuefni er hve
ntgerðarmenn leitast við að sækja
a ystu mörkum leyfilegrar stærð-
knýjandi nauðsyn til þess sé sjáan-
leg. Þegar útgerðarmaður sér
ástæðu til að endurnýja skip, þá
virðist eðlilegt að hann hafi skipið
ívið minna en eldra skipið, vegna
þess að jafnaði ráða ný skip yfir
meiri veiðigetu, en eldri skip af
sömu stærð. Ef útgerðarmaðurinn
velur hinsvegar að auka veiðigetu
skipsins, þá verður hann um leið
að verða sér úti um meiri kvóta.
Hér er að sjálfsögðu ekki átt við
hvern einstakan útgerðarmann á
íslandi, en að jafnaði á það við, að
útgerðin ræður yfir meiri veiðigetu
en þarf til að veiða útgefna kvóta.
Kvótalögin fyrir árin 1986 og
1987, voru þannig úr garði gerð
frá alþingi, að það grundvallar-
atriði kvótakerfisins, að innihalda
hvata til samræmingar afkastagetu
veiðiflotans og fiskstofnanna, var
ekki uppfyllt. Sá möguleiki sem í
lögunum var fólginn, að hægt var
að sækja að hærra aflamarki, er
sennileg skýring á eftirsókn eftir
stærri skipum en þurfti til að taka
þann kvóta sem fyrir hendi var.
Með núverandi lögum hefurbreyt-
ing orðið á, eins og fyrr var nefnt,
og greinileg þróun hefur orðið í þá
átt, að draga saman afkastagetu
í lokin á þessu yfirliti um þróun
brúttórúmlestatölu skipa, er rétt að
geta þess að fækkun dauðaslysa til
sjós á síðustu áratugum á vafalaust
rætur að rekja til stærri og betri
skipa og fullkomnari öryggistækja.
Vegna krafna um meira öryggi sjó-
manna og betri aðbúnað áhafnar,
mun sú flotastærð sem heppileg
þykir hverju sinni, m.t.t. afrakst-
ursgetu fiskstofnanna, verða stærri
með hverju árinu sem líður. Sú
fáránlega vitleysa, sem oft hefur
verið sett fram, að hægt sé að
marka heppilega stærð veiðiflota
við ákveðinn fjármagnsstuðul eða
fasta brúttólestatölu, er út í hött.
Þrátt fyrir að sá veiðifloti sem var
til staðar á Islandsmiðum fyrir tut-
tugu árum hafi verið nægilega stór
til að ná jafnmiklum afla og nú
veiðist, þá er ekki þar með sagt að
veiðiflotinn frá 1969 væri heppi-
legur í dag. Taka verður tillit til
þess, að sjómaður á íslenska fiski-
skipaflotanum skilar tvöfalt meira
aflaverðmæti á land á árinu 1989,
en hann gerði 1973. Að hluta er
aukin framleiðni sjómanna að
þakka meiri fjárfestingu í veiði-
skipunum, eða eins og hagfræðin
skýrir það, að það hefur verið
útgerðinni hagkvæmara að fjár-
festa í skipum, en auka hlut sjó-
manna.
Fjárfesting í iiskiskipum
1984-1989 og spá fyrir 1990
Þjóðhagsstofnun hefur um nokk-
urt árabil gefið út vísitölur um þjóð-
arauðsmat fiskiskipa og aflatekjur
fiskveiðiflotans á föstu verðlagi. Á
línuriti 4, eru vísitölur Þjóðhags-
stofnunar settar fram með árið 1973
sem grunnár, ásamt spá undirritaðs
fyrir árið 1990. Árið 1973 er valið
sem grunnár, þar sem það var fyrsta
árið sem Islendingum var mögulegt
að stjórna fiskveiðum að nokkru
marki. Útfærsla landhelginnar árið
1972, skapaði nauðsynleg skilyrði
til stjórnar fiskveiða, þó ekki væri
nyrra skipa, án þess að nokkur flotans.
Línurit 3
Vöxtur íslenska veiðiflotans
Fiskiskip > 10 brl.