Tímarit lögfræðinga - 01.01.1969, Blaðsíða 78

aðalreglu, að sönnuð uminæli eigi að vera refsilaus. Hann
svnir cinnig fram á, að þessi aðalregla hafi alla tíð gilt
í íslenzkum rétti. Hún er að vísu ekki orðuð sérstaklega
í núgildandi hegningarlögum, en af orðalagi nokkurra
greina í þeim má ótvirætt ráða, að almennt skuli ekki
refsað fvrir ummæli, sem sönnur hafa verið á færðar.
Dómaframkvæmd hel'ur líka fyrr og síðar verið í sam-
ræmi við þessa aðalreglu. Eins og höfundur gerir grein
fvrir, hafa ýmsar þjóðir gengið miklu skemmra í þessu
efni, og í sumum löndum liefur þessu jafnvel verið snúið
við, þannig að aðalreglan sé sú, að refsa skuli fyrir æru-
meiðandi aðdróttanir, þó að sönnur séu á þær færðar.
Hér á landi mun það hins vegar vera svo samgróið réttar-
meðvitund manna, að sannaðar aðdróttanir eigi vfirleitt
að vera refsilausar, að engin líkindi eru til, að horfið
verði frá þeirri aðalreglu.
Kn svo ræðir höfundur einnig, hvaða rök geti lil þess
legið, að gerðar séu undantekningar frá reglunni. 1 því
samhandi her einkum að geta um 237. gr. núgildandi
hegningarlaga, en þar segir: „Ef maður hregður manni
brigzhun án nokkurs tilefnis, þá varðar það sektum, þótt
hann segi satt“. Hér er sem sagt lögð refsing við því að
móðga menn að óþörfu með því að skírskota lil sannra
viðhurða. Efni greinarinnar er í samræmi við eldri og
yngri fræðikenningar, og sum erlend lög ganga lengra i
því að útiloka áhrif sönnunar, eins og að var vikið. Ekki
mun því verða í móti mælt, að ámælisvert sé að brigzla
manni að tilefnislausu um ávirðingar, sem honum kunna
að hafa orðið á fyrr á lífsleiðinni og oft er farið að fyrn-
ast yfir i vitund inanna. Slík hrigzl eru yfirleitt ekki horin
fram af viðurkenningarverðum hvötum. En þó að slík
innmæli séu ósæmileg i umgengni manna, er ekki víst,
að heppilegt sé að legg'ja refsingu við þeim. Þar koma
fleiri atriði til athugunar, og þá öðru fremur, hvort nokk-
ur uppreist muni vera í þvi fólgin fyrir þann, sem um-
mæhinum hefur verið heint að, þó að hann fái andstæð-
72
Timarit lögfrædinga