Tímarit lögfræðinga - 01.07.1974, Síða 44

hug á að nýta. Jafnframt mun fiskveiðideilum fækka, þar sem ákvörð-
un um setningu fiskveiðireglna hvílir öll hjá strandríkinu. (d) Sá
vandi, sem strandríkinu hefur verið á höndum varðandi skiptingu
aflamagnsins, hverfur við útfærsluna og styrkist efnahagsstaða þess
að sama skapi. Þetta atriði er sérstaklega mikilvægt fyrir þróunar-
löndin, og það tap, sem það hefur í för með sér fyrir þau ríki, sem
sækja á fjai’læg mið, er tiltölulega léttbært, þar sem þessi ríki eru
yfirleitt í hópi hinna auðugu og þróuðu ríkja heims.
Því er niðurstaðan sú, að útfærsla fiskveiðilögsögu strandríkisins
muni, svo sem hér er greint, leysa mörg þau vandamál, sem við er
að etja í dag í fiskveiðum veraldar. Þó væri rangt að loka augunum
fyrir því, að slík útfærsla getur einnig skapað ný vandamál fyrir þær
þjóðir, sem stunda fiskveiðar fjarri sínum eigin ströndum. Þótt fisk-
veiðar á fjarlægum miðum séu engri þjóð sérlega mikilvægur at-
vinnuvegur, þá er það rétt, að tilfærsla yfirráða fiskimiða til strand-
ríkisins getur um skeið valdið efnahagslegum erfiðleikum í ákveðn-
um hafnarborgum þeirra ríkja, sem á fjarlæg mið sækja. Dæmi um það
eru Cuxhaven í Vestur-Þýzkalandi og Grimsby og Hull í Bretlandi.
En til eru ýmsar leiðir til þess að koma til móts við hagsmuni slíkra
ríkja, eftir að lögsaga strandríkisins hefur verið færð út. 1 fyrsta lagi
er unnt að koma til móts við hagsmuni þessara ríkja á svæðagrund(-
velli, þ. e. a. s. að nágrannaríki, sérstaklega landluktum þróunarríkj-
um, séu veitt fiskveiðiréttindi í auðlindalögsögu grannríkja þess.
Þessa lausn er m. a. að finna í tillögum Jamaica,25) Kína,2G) Afghan-
istan og fimm annarra ríkja,27) Uganda og Zambíu,28) og Zaire,29)
sem lagðar voru fyrir Hafsbotnsnefnd S.Þ. 1 öðru lagi gæti strand-
ríkið veitt erlendum skipum heimild til þess að halda áfram veiðum,
sem þau hafa lengi stundað, ef strandríkið hefur ekki þörf fyrir afl-
ann sjálft. 1 þessum tilfellum myndu hin erlendu fiskiskip lúta í einu
og öllu lögsögu strandríkisins að því er varðar stjórnun fiskveiðanna
og verndun fiskimiða. Slíku fyrirkomulagi má koma á annað hvort með
tvíhliða samningum eða með alþjóðasamningi. Ákvörðunin um að veita
slík fiskveiðiréttindi myndi í báðum þessum tilvikum liggja óskilyrt í
hendi strandríkisins.
Þriðji kosturinn er viðurkenning á einkalögsögu strandríkisins með
þeim fyrirvara þó, að önnur ríki hefðu þar einnig ákveðna fiskveiði-
heimild. Erlendum skipum myndi þá vera heimilað að veiða þann
hluta mögulegs heildarafla, sem strandríkið þarf ekki sjálft á að
halda.30) 1 þessu tilviki gæti strandríkið ekki bannað erlendum skip-
um slíkar veiðar, en veita mætti því heimild til þess að leggja ákveðið
38