Tímarit lögfræðinga - 01.08.1987, Blaðsíða 16

sem nema fjárhæð skv. lagaheimild um sérstaka takmörkun ábyrgðar.
Dæmi: Skip ferst með öllum farmi, sem í því er, en enginn maður slas-
ast. Útgerðarmaður getur takmarkað ábyrgð sína eftir reglum um
allsherjartakmörkun við 167.000 SDR (sbr. 3. mgr. 177. gr. sigll.).4
Sé gert ráð fyrir, að í skipinu hafi verið 300 stykki eða flutningsein-
ingar, sem hver um sig bætist með allt að 667 SDR skv. reglunni um
sérstaka takmörkun ábyrgðar farmflytjanda í 2. mgr. 70. gr. sigll.
(300 x 667 SDR = 200.100 SDR) ber útgerðarmaður ekki ábyrgð með
hærri fjárhæð en 167.000 SDR vegna alls tjónsins. Reglur sigll. um
sérstaka takmörkun víkja nefnilega fyrir meginreglunni um allsherjar-
takmörkun.
Hinum sérstöku takmörkunarreglum verður ekki lýst í þessari grein.
2. AÐILAR, SEM TAKMARKAÐ GETA ÁBYRGÐ SlNA
Nú hafa fleiri aðilar heimild til að takmarka ábyrgð sína en var eftir
sigll. 1963.
Útgerðarmaður skips getur eins og áður takmarkað ábyrgð sína, sjá
1. málsl. 1. mgr. 173. gr. sigll. Hér merkir útgerðarmaður, eins og venju-
lega í sjórétti, þann aðila, sem býr skip til siglinga, mannar það og ger-
ir það út fyrir eigin reikning, þ.e. ber kostnaðinn af rekstri skipsins og
nýtur arðsins af honum.
Þótt oftast muni reyna á reglurnar um ábyrgðartakmörkun gagnvart
útgerðarmanni, geta ýmsir aðrir en hann takmarkað ábyrgð sína eftir
þessum reglum. Þeir eru taldir í 173. gr. sigll. Fyrst er að nefna
eiganda. Oftast gerir eigandi skips það út sjálfur, en þótt svo sé ekki,
nýtur hann réttar til að takmarka ábyrgð sína. Bótaábyrgð getur fallið
á eiganda, sem ekki gerir skip út sjálfur, t.d. ef vanbúnaður þess leiðir
til tjóns eftir að eigandi hefur leigt það (án áhafnar) öðrum manni.
I 173. gr. (2. málsl. 1. mgr.) er næst talinn afnotahafi skips. Er svo
einnig í dönsku sigll. í sigll. annarra Norðurlandaþjóða er afnotahafi
ekki nefndur sérstaklega, en það var talið óþarft, végna þess að afnota-
hafa mætti fella undir einhvern flokk annarra aðila, sem lögin nefna,
t.d. útgerðarmann eða farmsamningshafa.
Þá hefur farmsamningshafi heimild til að takmarka ábyrgð sína.
Skiptir eigi máli, hvort farmsamningur sá, sem hann hefur gert, varðar
4 Um vcrðmæliseininguna SDR sjá nánar 6. kafla hér á eftir.
10