Ægir - 01.10.1995, Síða 10

Fleiri munu flagga út næst
/ sjómannaverkfalli í vor voru nokkur
dœmi um að útgerðarmenn flögguðu
skipum sínum út úr tandhelginni til þess
að losna við verkfallið. Fyrr á þessu ári
heyrðust raddir úr röðum útgerðarmanna
um að endurskoða þyrfti frá grunni
launakjör sjómanna og jafnvel varpa
hlutaskiptakerfinu fyrir róða. Tilheyrir þú
flokki þessara herskáu útgerðarmanna?
„Ég skal ekkert segja um það. Hitt er
annað mál ab úreldingarkerfið hefur
kennt mönnum að flagga skipum inn
og út úr landhelginni eftir hentugleik-
um og það er ekkert við því að segja.
Komi til verkfalls á ný munu fleiri nýta
sér þennan möguleika.
Erlent vinnuafl er komið hér í fisk-
vinnsluna, um borð í fragtskipin og það
kemur í veiðarnar líka. Það er ekki
spurning hvort heldur hvenær.
Við búum vib þær reglur að við get-
um ekki haft tvö launakerfi í gangi um
borð í skipi undir íslenskum fána. Horf-
um til þess ab íslendingar eru að gera út
skip á Reykjaneshrygg undir erlendum
fána með blandaðri áhöfn eins og t.d.
Heinaste. Launahlutfall um borð í slík-
um skipum er helmingur af því sem er
um borð í íslenskum skipum. Gáum svo
að því að þegar veiðireynsla Islendinga
á svæðinu verður gerð upp þá kemur
reynsla skipa eins og Heinaste ekki í
hlut íslendinga þó íslendingar geri skip-
ið út.
Mér finnst illt ab veiðireynsla íslend-
inga nýtist öðrum þjóbum aðeins vegna
þess ab við notuðum fánann til þess að
fá lægra launahlutfall. Þessi skip ættu að
fá að vera undir íslenskum fána.
Við erum á krossgötum í þessum efn-
um. Mestu hagsmunir þjóðarinnar
hljóta að vera að fá sem mesta veiði-
reynslu."
Erum stöðugt að tapa veiðireynslu
Ert þú hlynntur því að slakað verði á
reglum sem kveða á um íslenska kjara-
saminga undir íslenskum fána og veiði-
leyfi innan landhelgi, eða hvernig skal
leysa þetta mál?
„Ég hef enga patentlausn á reiðum
höndum en vib skulum ekki loka aug-
unum fyrir raunveruleikanum. Menn
gagnrýndu það í sjómannaverkfalli að
við misstum á meðan veiðireynslu, t.d.
á Reykjaneshrygg. Forsætisráðherra tók
undir þessa gagnrýni en það gleymdist í
umræðunni að við erum stöðugt að
tapa veiðireynslu vegna þess að íslensk
skip eru undir erlendum fána."
„ Við töpum engu á því
að bíða [með umsókn
að ESB] og sjá hvernig
málin þróast. “
Er það ekki óheillaþróun að leyfa að
flagga íslenskum skipum út eins og gert
hefur verið við fragtskipin og manna þau
með vinnuafli sem er tilbúið tii að vinna
fyrir nokkra þúsundkalia á rnánuði?
„Við erum í samkeppni á alþjóða-
markaði. Við getum ekki lokað augun-
um fyrir því hvernig kaupin gerast á
eyrinni því þá dögum við uppi. Þetta
eru flókin mál og mörg sjónarmið en
umræba um launamál sjómanna í víð-
ara samhengi þarf að fara fram. Það eiga
ekki að vera neinar heilagar kýr í þessu
máli, hvort sem þær eru kallaöar hluta-
skiptakerfi eða eitthvað annað."
Trillukarl eða ekki trillukarl
Jóhann A. Jónsson hefur gert út tœp-
lega fjögurra tonna trillu, GarðarÞH, allt
frá 1976 og stundað veiðar á þorski og
grásleppu. Hann segist hafa sinnt veið-
unum afmiklum áhuga fyrstu árin en
annir í öðrum störfum hafa gert það að
verkum að annar skipstjóri hefur séð um
fleyið undanfarin ár. Jóhann valdi afla-
mark á Garðar samkvœmt nýjum reglum
um krókabáta ogfékk úthlutað tólftonn-
um. Er það nóg til þess að útgerðin beri
sig?
„Með grásleppunni ætti þab að duga
mér í ellinni."
Ert þú aldrei vœndur um að sitja báð-
um megin við borðið þar sem þú semur
jafnframt við trillukarla um fiskverð á
Þórshöfn?
„Ég hef sagt félögum mínum fyrir
norðan ab ég sé helsti talsmaður þeirra.
Ég hef ekki alltaf fengið mikinn skiln-
ing á þessu sjónarmiði og félagar mínir
skamma mig iöulega fyrir að vilja ekki
borga hærra verð. Þeir segja að veröið
mótist af því á hvaba veiðarfæri ég sé en
samt er það alltaf jafnslæmt.
Það eru afar skýrar línur hjá okkur.
Við borgum 70 krónur fyrir kílóið af
þorski og sætti menn sig ekki við það
geta þeir selt einhverjum öðrum og
sumir gera það.
Heimurinn er að verba einn markað-
ur og við verðum að gæta okkar að
standa ekki þar einir og sér. Verðið á
Rússafiskinum er miðað við dollar sem
hefur staðið lágt að undanförnu og
verði svo áfram þá fer þessi fiskur að
flæða í auknum mæli inn á markaðinn í
bullandi samkeppni við íslenskan fisk
og þá verða þessar 70 krónur út úr kort-
inu."
Er þá krafa sjómannasamtakanna um
að fiskverð miðist alltafvið markaðsverð
óraunhœf?
„Það þýðir ekkert að vera meb kröfur
um þetta og hitt. Við einfaldlega kaup-
um ekki á óraunhæfu verði heldur leit-
um annarra leiða og á fiskmarkaði. Einu
sinni var miðað við, í hefðbundinni
vinnslu, að hráefnisverð væri 50%,
launakostnaður 25% og allur annar
kostnaður 25%. í dag eru þessi hlutföll
þannig að hráefnið kostar 60-70%,
vinnulaunin eru 20% og svo verða
menn að bjarga sér á þessum 10% sem
eftir eru og menn bjarga sér ekkert á því
eins og dæmin sanna."
ESB - töpum engu á aö bíða
Nú verður þér tíðrœtt um að ísland sé
hluti af alþjóðlegum markaði og við verð-
um að taka tillit til þess. Finnst þér raun-
hœft að ísland sœki um aðild að Evrópu-
sambandinu?
„Mín skoöun hefur verið sú að við
töpum engu á því að bíða og sjá hvern-
ig málin þróast.
Það eru að mörgu leyti nýir og
spennandi tímar í sjávarútvegi á íslandi
og fjöldi nýrra möguleika hefur opnast
á undanförnum árum og eru í þann
veginn að opnast." □
10 ÆGIR