Ægir - 01.10.1995, Side 24

Fiskmarkaðir:
Selja brátt 40% alls botnfiskafla
Fyrsta uppboöií) fór fram á Fiskmarkabi Hafnarfjarbar 15. júní 1987. Faxa-
markaður og Fiskmarkabur Suðurnesja tóku til starfa síðar sama ár. Hlutur
fiskmarkaða í sölu á botnfiski sem fer til vinnslu innanlands hefur vaxið mjög
hratt á undanförnum árum. Árib 1990 var hlutur þeirra um 16% en fór í 23%
árib 1992 og tæp 30% á síbasta ári. Til 1. september 1995 var hlutur fiskmark-
aba í botnfiski til vinnslu innanlands kominn í 37% svo ljóst er ab þrátt fyrir
samdrátt í afla botnfisks auka markabir hlutdeild sína hröbum skrefum. Fisk-
markabir hafa komib og farib á þeim 8 árum sem libib hafa en nú hafa 16
markabir starfsleyfi og hefur þeim verib ab fjölga ab undanförnu. Þeir þrír
sem tóku fyrst til starfa eru enn mebal þeirra stærstu og má segja ab Fiskmark-
abur Suburnesja sé stærstur einstakra markaba.
Páll Ásgeir Ásgeirsson.
Starfandi fiskmarkabir skiptast í tvær
blokkir. Annars vegar er íslandsmarkab-
ur en stærstu einstöku abilar hans eru
Fiskmarkaður Hafnarfjarbar, Faxamark-
abur, Fiskmarkaður Breibafjarbar og Fisk-
markaburinn í Þorlákshöfn. íslands-
markaður réð í heild yfir 59% vibskipt-
anna árib 1994 en stærstu aðilar innan
blokkarinnar eru Fiskmarkabur Hafnar-
fjarbar meb 27% og Fiskmarkaður
Breibafjarbar meb 31%. Aðilar íslands-
markabar bjóða upp saman og nota
sameiginlegt tölvukerfi og verkendur
hafa sameiginlega ábyrgb sem þeir geta
notað á hverjum markabi fyrir sig.
Hin blokkin heitir Reiknistofa fisk-
markabanna og til hennar teljast fleiri
markabir, en þar er Fiskmarkaður Suður-
nesja langstærstur meb um 60% af við-
skiptum þeirrar blokkar. Þar, eins og á ís-
landsmarkaði, er sameiginlegt tölvukerfi
og sameiginlegt uppgjör. Á síbasta ári
hafbi Reiknistofa fiskmarkabanna 41%
slíkra vibskipta á landinu.
Tölvukerfi blokkanna er ólíkt í gmnd-
vallaratriðum og reyndar er tilurð þess ein
ástæba þess að ekki var rábist í allsherjar-
sameiningu. Kerfi Suðurnesjamanna er
opnara, þ.e. allt uppgjör fer fram í gegn-
um eina miðstöb bæbi gagnvart kaupend-
um og seljendum, meban Islandsmarkab-
ur er með sameiginlegt uppgjör gagnvart
kaupendum en hvetur til samkeppni milli
aðildarmarkabanna innbyrbis meb ab-
greindu uppgjöri gagnvart seljendum. Á
Suðurnesjum er boðið upp meb hefð-
bundum hætti, þ.e. byrjað á lægsta verbi
og fiskurinn sleginn hæstbjóbanda. Á ís-
landsmarkaði er notub niðurtalning.
Hæsta verb birtist á skjá og er talið niður
innan ákvebins tíma. Hver kaupandi hef-
ur hnapp sem hann notar til að stöðva
niðurtalninguna á því verbi sem hann vill
kaupa á. Sá sem á hæsta tilbob fær fisk-
inn. Þetta kerfi er snibið ab erlendri fyrir-
mynd og er notað við sölu á fiski, blóm-
um, ferskum ávöxtum og skyldum afurð-
um sem hafa stuttan líftíma.
Talsmenn bæði Reiknistofu fiskmark-
abanna og íslandsmarkabar voru sam-
mála um ab myndun blokkanna hefði
engin áhrif haft á verðmyndun á mörk-
uðum, hvorki til lækkunar né hækkunar.
Keppt á tveimur vígstöðvum
Þannig má segja ab þessar tvær blokkir
keppi á tveimur vígstöðvum. Annars veg-
ar keppa markaðimir sín í milli um hylli
einstakra seljenda sem þeir vilja fá í vib-
skipti til sín. Hins vegar keppa blokkirnar
sín á milli um aðildarmarkaöina og reyna
bæbi að laða til sín þá markaði sem til-
heyra hinum hópum og ekki síður aö
fylgjast meö stofnun nýrra markaöa og
tryggja sér hylli þeirra frá upphafi. Dæmi
um þetta er Fiskmarkaður Vestmannaeyja
sem nú er hluti af íslandsmarkaði en var
áður innan Reiknistofu fiskmarkaðanna.
Ekki er taliö líklegt að allir fiskmarkaðir
samtengist í einni blokk með einu tölvu-
kerfi í náinni framtíð.
Viðmælendur Ægis bentu á að eftir því
sem fiskmörkuðum fjölgaði yrði virk sam-
ÖsDamöJsöQQatjftiaSDDD1
Hlutföli markaða í ÍM
■ Fiskmarkaður Breiöafjaröar 31 %
■ Fiskmarkaður Vestmannaeyja 12%
| Fiskmarkaöurinn í Þorlákshöfn 14%
| Fiskmarkaður Hafnarfjaröar 27%
| Faxamarkaöur 11 %
□ Skagamarkaöur 5%
Gretar
Friðriksson,
framkvæmda-
stjóri
Fiskmarkaðs
Hafnarfjarðar
24 ÆGIR