Tímarit lögfræðinga - 01.06.1996, Blaðsíða 19

bann við veiðum á ákveðnum svæðum (friðlýst svæði, sellátur, æðarvörp o.fl.)-
Verulegar skorður eru settar við því, samkvæmt lögum nr. 64/1994, hvaða
veiðiaðferðum og veiðitækjum má beita, sbr. 9. gr. og nú er gerð krafa um hand-
höfn sérstaks veiðikorts, sbr. 10. gr., en umræddar kvaðir ná jafnt til hlutaðeig-
andi fasteignareiganda, sem annarra veiðimanna.
Með lögum nr. 64/1994 urðu nokkrar breytingar frá eldri löggjöf, þegar hugað
er sérstaklega að þeim takmörkunum, sem fasteignareiganda eru settar við
nýtingu þessa þáttar eignarréttar síns. Þegar hefur verið minnst á meginregluna
um alfriðun. Ef grannt er skoðað kemur hins vegar í ljós, að sú regla felur
fremur í sér formbreytingu, en raunverulega efnisbreytingu. I annan stað hafa
kröfur til veiðitækja og veiðiaðferða verið hertar til muna frá eldri löggjöf. Loks
er ástæða til að vekja athygli á því, að með umræddum lögum er í auknum mæli
horfið til þess lagasetningarháttar að flytja alla nánari útfærslu laganna til
ráðherra og stjórnvalda í formi reglugerðarheimilda eða stjórnvaldsákvarð-
ana.44
4.4.2 Réttur til lax og silungsveiði
Rétti fasteignareiganda til lax- og silungsveiða hefur allt frá tímum Jónsbókar
verið sett veruleg takmörk. Upphaflegar takmarkanir á þessu sviði lutu fyrst og
fremst að hreinum grenndarsjónarmiðum, t.d. með banni við því að þvergirða
ár. Með lögum nr. 16/1876 var síðan mælt fyrir um árstíðabundna friðun á laxi,
skorður settar við veiðiaðferðum o.fl. A síðustu 100 árum hefur löggjöf á þessu
sviði verið að þróast, með vaxandi áherslu á víðtækari sjónarmið, og þá ekki
síst friðunar- og náttúruvemdarsjónarmið. Segja má að grundvelli þessara
sjónarmiða sé ágætlega lýst í greinargerð með frumvarpi því, sem síðar varð að
lax- og silungsveiðilögum nr. 61/1932, en það var gert þannig:
„... að skapa tryggingu fyrir veiðinni, þannig að náttúruauður sá, er fólgin er í veiði-
vötnum landsins, verði ekki eyddur með offorsi og rányrkju, heldur geti hann
haldizt og aukizt til hagsmuna þjóðinni" 45
Með gildandi lögum um lax- og silungsveiði nr. 76/1970 með síðari breyting-
um felast að öllum líkindum veigamestu skorður sem íslenskum fasteignar-
eigendum eru settar við nýtingu einstakra náttúruauðlinda, sem undir eignar-
umráð þeirra falla.46 Hér skal getið helstu þátta.
44 Alþt. 1993 A, bls. 1288. Þar er þetta fyrirkomulag rökstutt með því að í tímans rás breytist
staða einstakra stofna í vistkerfinu, þekking og afstaða manna til villtra dýra og nytja af þeim.
Setning rammalaga og reglugerða á grundvelli þeirra skapi því meiri sveigjanleika við
stýringu einstakra stofna og nytja af þeim.
45 Alþt. 1930 A, bls. 832.
46 Sjá nánar um þetta umfjöllun Gauks Jörundssonar í ritinu, Um eignamám, bls. 250-287.
95