Tímarit lögfræðinga - 01.06.1996, Side 25

þekkt er á hinn bóginn sú staðreynd, að löggjafarþróun síðustu áratuga hefur
einkennst af því í æ ríkari mæli, að öll nánari útfærsla lagasetningarvalds hefur
í stórum stíl verið flutt í hendur framkvæmdavaldsins, ef svo má að orði kom-
ast. Löggjöf á sviði umhverfisréttar er engin undantekning í þessu sambandi og
lög nr. 64/1994, um vernd, friðun og veiðar á villtum fuglum og villtum
spendýrum, hafa hér á undan verið nefnd, sem skýrt dæmi um þetta. Með þeim
lögum hefur í ríkari mæli verið horfið til þess lagasetningarmáta að flytja ýmsa
nánari útfærslu laganna, þ.á m. útfærslu eignarréttarlegra takmarkana, til ráð-
herra og annarra stjórnvalda í formi reglugerðarheimilda eða leyfisveitinga. Þau
vistfræðilegu rök sem tíunduð eru í greinargerð með frumvarpi til laganna og
getið var um hér að framan, eru talin útheimta sveigjanlega löggjöf. í nágranna-
löndum okkar sýnist löggjöf á þessu sviði enn fremur hafa þróast í ríkum mæli
í þá átt, að sett séu rammalög á einstökum sviðum, sem síðan eru háð nánari
útfærslu viðkomandi stjórnvalda.57 Þar ráða vísast sambærileg rök og tíunduð
voru í greinargerð með frumvarpi til laga nr. 64/1994.
Þá hefur þeim sjónarmiðum verið haldið fram, að engin rök standi til þess að
skýra eignarréttarlegar takmarkanir af umhverfisréttarlegum toga þröngri skýr-
ingu, þar sem þeir hagsmunir sem slíkum takmörkunum sé ætlað að vemda séu
í raun ekki minna virði en þeir hagsmunir, sem takmörkunin beinist að, þ.á m.
fasteignareiganda af því að geta nýtt eign sína og auðlindir hennar.58 Loks má
minna á, að sú skoðun hefur lengi notið hljómgrunns að heimildir löggjafans til
takmarkana í þessu sambandi séu rýmri en ella, sé takmörkun að hluta til gerð
í þágu eigandans og miði m.a. að varðveislu eignarréttinda hans.59
Lrkur eru til þess að á þetta álitaefni reyni enn frekar á næstu misserum og
árum, m.a. vegna tilkomu EES samningsins og þeirra gerða af vettvangi um-
hverfisréttar, sem aðild okkar að samningnum útheimtir að við hlítum. Sú staða
kann þannig að koma upp að umræddum reglum og fyrirmælum verði komið á
í formi reglugerða og stjórnvaldsfyrirmæla, sem eiga sér mistrausta stoð í
landsrétti okkar.60
Niðurstaða framangreindrar umfjöllunar er því sú, að á satna tíma og nýting
umræddra náttúruauðlinda er talin falla innan eignarheimilda fasteignareig-
anda, þá eru nýtingunni settar takmarkanir af umhverfisréttarlegum toga, sem
veikja verulega inntak þessa sama eignarréttar.
57 Til athugunar Ellen Margrethe Basse, Introduktion til miljóretten, 2. útgáfa, Kaupmanna-
höfn 1993, bls. 13.
58 Sjá m.a. Inge Lorange Backer, Naturvern og naturinngrep, Osló 1986, bls. 62.
59 Gaukur Jörundsson, „Eign og eignamám'1, bls. 189.
60 Sjá til athugunar reglugerð nr. 319/1995 um neysluvatn.
101