Tímarit lögfræðinga - 01.06.1996, Síða 55

Dómurum er það mæta vel ljóst hversu miklu máli það skiptir aðila að fá
hæfan lögmann til að reka mál fyrir dómi. Lögmenn taka hlutverk sitt alvarlega,
vinna verk sitt málefnalega og leggja sig fram í gagnaleit svo sem í erlendum
fræðiritum. Fyrir þessa vinnu eiga lögmenn að fá greitt. Lögmenn leggja nú í
vaxandi mæli fram málskostnaðarreikninga við aðalmeðferð. Það er til bóta
enda getur lögmaðurinn alla vega ekki krafið skjólstæðing sinn um hærri
þóknun fyrir vinnu sína en þar kemur fram.
Ef lögmaður rökstyður fyrir dómara vinnuframlag sitt, reikningurinn er
sanngjarn miðað við það, og dómari telur þá vinnu nauðsynlega vegna málsins
á hann að taka kröfuna til greina þrátt fyrir að reikningurinn teljist hár í krónum
talið. I því sambandi á lögfræðingur með sérfræðimenntun að geta krafið um
hærra tímagjald en sá sem minni sérfræðimenntun hefur. I mörgum tilvikum er
krafa lögmanna um þóknun hins vegar of há og þá um leið ósanngjörn. Um
þetta höfum við fjölda dæma.
Aðilum er oftast ofviða að annast málarekstur sinn sjálfir. Þeim er því þörf á
aðstoð lögmanna. Það er varla framtíðarsýn okkar um dómskerfið í landinu sem
segir í fleygri setningu: „The law is like the Ritz Hotel, it is open to everybody,
but only few can afford it“.
Osanngjarn kostnaðar við rekstur máls getur takmarkað aðgang almennings
að dómstólunum og valdið réttarspjöllum. Dómurum og lögmönnum ber að
koma í veg fyrir slíkt enda hvílir sú skylda á þessum stéttum öðrum fremur að
sjá til þess að borgararnir hafi það á tilfinningunni að þeir búi í réttarríki.
131