Tímarit lögfræðinga - 01.09.1997, Side 31

úrlausn á því hvort foreldra skuli fara með forsjá barns þar til leyst hefur verið
úr forsjárdeilunni. Það á t.d. við þegar aflétta þarf ófremdarástandi sem komist
hefur á af einhverjum ástæðum, ef bam er í alvarlegri hættu eða velferð þess er
stefnt í voða, sbr. orðalag í athugasemdum með 56. gr. í frumvarpi til bama-
laga.10
í þriðja lagi getur verið brýnt að foreldrar verði til samvinnu um athuganir
sem fram þurfa að fara áður en leyst er úr ágreiningi um forsjá. Dómara sem ber
ábyrgð á því að fram fari fullnægjandi gagnaöflun í forsjármáli, sbr. 60. gr.
barnalaga, getur þótt nauðsynlegt að bamið njóti fremur forsjár annars foreldr-
isins en hins til að tryggja viðunandi aðstæður undir rekstri málsins og vegna
þeirra athugana sem fram þurfa að fara. Sambærileg regla gildir um ábyrgð
dómsmálaráðuneytisins á að upplýsa mál samkvæmt 1. mgr. 69. gr. barnalaga
og 10. gr. stjómsýslulaga.* 11
Ef öryggi bamsins er tryggt og foreldrar em sammála um hvernig forsjá
bamsins skuli hagað þar til leyst hefur verið úr forsjárdeilunni er ekki þörf á að
kveða sérstaklega á um forsjá barnsins til bráðabirgða. Ef þessi skilyrði em ekki
fyrir hendi kallar það yfirleitt á úrlausn á því hvort foreldranna skuli fara með
forsjá bamsins þar til endanleg úrlausn liggur fyrir í forsjárdeilunni.
5. REKSTUR MÁLS UM BRÁÐABIRGÐAFORSJÁ
Krafa um forsjá bams til bráðabirgða getur ýmist komið fram munnlega eða
skriflega. í málum sem rekin em fyrir dómstólum getur munnleg krafa komið
fram í þinghaldi og er hún þá bókuð í þingbók. Skrifleg krafa getur komið fram
í stefnu, greinargerð varnaraðila eða í sérstakri beiðni um forsjá barns til
bráðabirgða, frá öðmm málsaðila eða báðum. Um kröfur sem gerðar eru í
málum sem dómsmálaráðuneytið leysir úr gildir sú regla að aðilum ber að setja
fram skýrar kröfur fyrir stjómvaldi, sbr. 1. mgr. 69. gr. barnalaga.
Þegar krafa um forsjá bams til bráðabirgða hefur komið fram undir rekstri
forsjármáls fyrir dómi er oft rekið sérstakt mál um þann ágreining. Við
Héraðsdóm Reykjavíkur eru mál um bráðabirgðaforsjá skráð í málaskrá sem B-
mál en einkamál eru almennt skráð sem E-mál, þ.m.t. forsjármál.12 Þannig er
haldin sérstök málaskrá yfir þau mál sem rekin eru fyrir dómstólnum vegna
ágreinings um bráðabirgðaforsjá. Oft hefur þegar verið leyst úr þeim ágreiningi
þegar forsjármálinu er úthlutað til dómara. Sú regla er þó ekki einhlít af ýmsum
ástæðum.
10 Alþingistíðindi A 1991-1992 bls. 1179.
11 Einnig má í þessu sambandi benda á að talið heftir verið að tilgangur úrræðisins um að
ákveða forsjá barns til bráðabirgða sé sá að skapa festu um forsjá í erfiðum forsjárdeilum á
meðan könnun fer fram og gagna er aflað um mál. Þetta kemur m.a. fram á bls. 205 í
Barnarétti eftir Davíð Þór Björgvinsson og f úrskurðum sem kveðnir hafa verið upp í
Héraðsdómi Reykjavíkur.
12 Um málaskrár sjá reglugerð um skráningu mála hjá héraðsdómstólum, þingbækur,
skjalavörslu o.fl. nr. 225/1992.
171