Tímarit lögfræðinga - 01.09.1997, Qupperneq 35

við hitt foreldrið á meðan forsjárdeilan er enn óútkljáð þar sem mikilvægt er á
þessu tímabili að báðum foreldrum gefist kostur á að rækja samband sitt við
bamið.15 Akvörðun um bráðabirgðaforsjá getur því verið byggð á mati á þessu
atriði.
I máli nr. B-2/1997 sem rekið var fyrir Héraðsdómi Reykjavíkur kröfðust báðir
foreldrar forsjár þriggja bama til bráðabirgða, þar til endanlegur dómur gengi um
forsjá bamanna. I úrskurði dómsins frá 6. mars 1997 kemur fram að móðirin hafði
verið aðal umönnunaraðili bamanna frá fæðingu þeirra. Hún var flutt af heimilinu
með tvö elstu bömin þegar úrskurðurinn var kveðinn upp en yngsta bamið hafði þá
verið hjá föður barnanna í nokkra mánuði. Fram kom við skýrslutökur aðila fyrir
dóminum að móðirin hafði ekki fengið að umgangast yngsta bamið nema að
takmörkuðu leyti. I úrskurðinum segir að þegar litið væri til ungs aldurs barnsins
þætti það ekki þjóna hagsmunum þess og þörfum að vera haldið frá móður sinni sem
hafði annast barnið mest frá fæðingu og frá systkinum sínum sem barnið hafði alist
upp með. Þegar litið væri til þess sem fram hefði komið í málinu þótti móðirin einnig
líklegri til að rækja umgengnisrétt föður við börn sín en það þótti draga úr þeirri
röskun sem annars kynni að verða á högum yngsta bamsins við að móðirin fengi
forsjá þess til bráðabirgða. Varðandi eldri börnin þótti varhugavert að raska þeirri
skipan sem þá var á dvalarstað og högum þeirra enda höfðu þau fengið að umgangast
föður sinn frá því deilur foreldra hófust um forsjá bamanna. Var móðurinni falin
forsjá bamanna til bráðabirgða.
Þessi dæmi sýna aðeins hvað getur skipt máli við mat á einstökum atriðum.
Við úrlausn á því hvernig forsjá barns verði hagað til bráðabirgða þarf hins
vegar, eins og alltaf þegar forsjá bams er ákveðin, að hafa í huga öll þau atriði
sem geta skipt máli. Brýnt er að úrlausnaraðilinn sem ber ábyrgð á því að málið
sé nægjanlega upplýst áður en ákvörðun er tekin hugi sérstaklega að því að
fullnægjandi gagna verði aflað. Einnig þarf hann að hafa yfirsýn yfir það sem
máli skiptir fyrir barnið sem um ræðir í hverju tilfelli, skilja hverjar þarfir
bamsins em og hvernig þeim verði mætt. Hann þarf að gera sér grein fyrir því
hvemig málið er í raun vaxið, hver vandamálin eru varðandi þá kosti sem fyrir
hendi era varðandi tilhögun á forsjá til bráðabirgða og hvernig hin einstöku
atriði verða vegin og metin þegar ákvörðun er tekin.16
15 Þetta kemur fram í Barnarétti eftir Davíð Þór Björgvinsson á bls. 206.
16 Sjá í þessu sambandi Gagnaöflun í forsjármálum á bls. 59 eftir Sigríði Ingvarsdóttur en
þar segir: „Oft er vandasamt að leysa úr því hvaða atriði hafí þýðingu fyrir þá úrlausn sem um
er að ræða. Niðurstaðan veltur oft á því hvemig mismunandi valkostir eru metnir. Málið getur
þannig ráðist af vali dómsins á því hvað skiptir mestu máli fyrir viðkomandi bam. Einnig gæti
komið til álita að ákveðin tilhögun á forsjá geti ekki verið góður kostur fyrir bamið. Þá getur
samspil einstakra þátta haft áhrif á niðurstöðu í málinu. Eitt eða fleiri atriði geta t.d. haft áhrif
á mat á öðmm þáttum“. Sjá einnig bls. 86 í sama riti þar sem fjallað er um faglega þekkingu
og reynslu sérfræðinga í forsjármálum.
175