Ægir - 01.07.1996, Qupperneq 20

Háfamál á Stokkseyri
Vildum gjarnan meira, segja Fiskeyrarmenn
Austur á Stokkseyri búa menn sem hafa mikinn áhuga á „háfamálum".
Samt eru þeir ekki skáld heidur fiskverkendur og þeir einu á íslandi
sem hafa keypt og verkað þennan fáséna fisk. Þetta eru þeir Þórður
Guðmundsson og Stefán Muggur Jónsson sem saman reka fisk-
vinnsluhúsið Fiskeyri á Stokkseyri og verka börð af tindabykkju og
háf sér til framfæris. Þegar best lætur vinna 20 manns hjá Fiskeyri en
það brautryðjendastarf sem þarna hefur verið og er unnið hefur stund-
um verið erfitt og skilningur stjórnvalda oft og á tíðum minni en frum-
herjarnir hefðu kosið.
Stefán Muggur Gíslason og Þórður Guð-
mundsson hafa unnið merkt brautryðjenda-
starfvið vinnslu og markaðssetningu á háfi
á Stokkseyri. Skilningur stjómvalda og við-
urkenning er létt í vasa.
„Þetta var stofnað fyrir þremur árum
og tildrögin má segja að hafi verið þau að
Árnes flutti megnið af starfsemi sinni
héðan til Þorlákshafnar. Ekki höfðu allir
tök á því að fara og vinna þar svo þetta
var spurning um að finna sér eitthvað að
gera," sagði Stefán M. Jónsson í samtali
við Ægi. Hann og Þórður skipta þannig
með sér verkum að Stefán er verkstjóri og
annast vinnsluna en Þórður sér um papp-
írsvinnu og innkaup á mörkuðum.
Atvinnuástand á Stokkseyri hefur gjör-
breyst frá því þegar þar var starfrækt
frystihús og nokkrir vertíðarbátar voru
gerðir þaðan út. Nú er unninn humar í
bækistöðvum Árness á staðnum og fryst
loðna en þess utan er ekki starfsemi þar.
Fiskeyri starfar þegar hráefni gefst en á
framboði þess eru miklar sveiflur.
Hvar er háfurinn?
Lítið eða ekkert er vitað um göngur
háfsins og lífsvenjur. Enginn bátur stund-
ar beinlínis háfaveiðar eins og er en helst
virðist von að hann veiðist grunnt við ár-
ósa við suðurströndina seinnihluta sum-
ars. Á þeim tíma eru útgerðarmenn
viljugri að reyna fyrir sér við veiðarnar
enda ef til vill lítið annað að gera vegna
kvótaskorts.
„Fyrsta sumarið vorum við svolítið í
saltfiskvinnslu og frystingu á humar-
hausum og fleiru en tókum á móti
svolitlu af háf sem við roðdrógum,
hausuðum og frystum bökin heil og seld-
um til Bretlands. Markaðurinn reyndist
ekki vera sá besti því besta verðið fæst
fyrir hann ferskan. Fiskurinn þykir síðra
hráefni eftir að hann hefur frosið.
Sumarið 1994 fórum við að auglýsa af
krafti eftir tindabykkju sem fram til þess
hafði ekki verið seld af neinu viti. Þetta
sama sumar leigðum við bát til að veiða
háf en það kom ekki neitt af viti út úr
því. Tindabykkjuvinnslan gekk þolan-
lega. Það er ágætur markaður fyrir hana.
Hún er börðuð og seld fryst og íshúðuð
til Frakklands og þar er nægur markaður
sem gæti tekið við miklu meira magni."
Höfum lagt mikið í að ryðja brautina
Það má segja að brautryðjendastarf
þeirra Þórðar og Stefáns einskorðist ekki
við veiðar og vinnslu því þegar viðtalið
fór fram var Þórður nýbúinn að elda háf
ofan í hóp gesta á veitingahúsi á Stokks-
eyri en hann segir að háfurinn sé herra-
mannsmatur.
„Við höfum lagt óhemju fé og vinnu í
þessi háfamál. Allt það fjármagn sem við
höfum lagt í þetta höfum við tekið út úr
rekstrinum, af okkar eignum. Svo heyr-
um við frá fyrirtækjum sem eru að skila
tugmilljóna hagnaði en veigra sér við að
leggja í tilraunir af ótta við að tapa á
því," segir Stefán. „Við erum komnir með
góðan markað sem er tilbúinn fyrir
miklu meira en við getum útvegað. Við
höfum þróað vinnslubúnaðinn og tjasl-
að honum saman úr gömlum flæðilín-
um."
Háfurinn fer hausaður og roðdreginn
en ferskur til Belgíu, sporður og uggar eru
seldir til Taiwan og þunnildin eru reykt
og seld til Þýskalands og dálítið af þeim
hefur verið selt innanlands.
Vandi Fiskeyrarmanna felst fyrst og
fremst í óstöðugu hráefnisframboði.
Aflakaupabankinn mikil stoð
„Það er mjög góð nýting á þessum
fiski. Það mesta sem við höfum fengið
eru 40 tonn á einni viku í haust. Það fór
vandræðalaust úr landi. Við höfum verið
20 ÆGIR