Ægir - 01.08.1996, Blaðsíða 31

Stríðshetjur á friðartímum
Helgi rifjar upp ab í fyrsta þorskastríbinu hvíldi nær alger
leynd yfir störfum Gæslunnar og litlar fréttir voru birtar af
framgangi mála frá hliö íslendinga meöan Bretar sáu um ab
birta fréttir frá sínum sjónarhóli og segir Helgi aö starfsmönn-
um Gæslunnar hafi oft gramist hve sá fréttaflutningur var lit-
aður.
„Svo þegar fært var út í 50 mílur 1972 var allt annaö uppi
á teningnum. Það þorskastríð var töluvert betur kynnt og
miklu opnara. Þá áttuðu ráðamenn sig á því að fjölmiðlarnir
geta verið sterkir bandamenn.
Síðasta þorskastríðið var síðan galopið og langmestur
fréttaflutningur af því."
Ef Helgi ber þessar þrjár baráttur saman. Hver þeirra var
líkust stríði?
„Það var seinasta þorskastríðið. Þá var komin mun meiri
harka í þetta allt saman og Bretar beittu sínum herskipum og
dráttarbátum mun meira en þeir höfðu gert áður. I átökun-
um um 50 mílurnar 1972 áttum við aðallega í höggi við
dráttarbáta sem þá komu fyrst inn í þetta, en þeir voru ekki
vanir átökum af þessu tagi, en mennirnir sem stjórnuðu her-
skipunum voru mun aðgangsharbari."
Varbskip íslendinga máttu sín oft og tíðum lítils gegn
miklu stærri herskipum Breta en ásiglingar eru hlutir sem flest
skip þola illa og herskipin fengu skráveifur ekki síður en varð-
skipin. Sérstaklega varð Baldur þeim skeinuhættur en Baldur
var skuttogari sem tekinn var á leigu og notaður sem varb-
skip. Þetta var sterkbyggt skip og hrabskreitt og þegar hann
slæmdi afturendanum í bresku herskipin skar hann þau eins
og dósahnífur. Baldur er ennþá í íslenska fiskiflotanum og
heitir nú Skutull ÍS.
„Baldur var einfaldlega mun sterkari en þessi herskip."
I mörg horn að líta
Helstu þættir í starfi Gæslunnar eru landhelgisgæsla og
björgunarstörf. Veiðieftirlit og eftirlit með íslenskum fiski-
skipum á heimaslóð er mikilvægur þáttur en á síðustu árum
hefur starfssvið Gæslunnar aukist með tilkomu aukinna út-
hafsveiða. Dohrn-bankinn er svæði sem þarfnast stöðugs eft-
irlits, Reykjaneshryggurinn er átakasvæði þar sem alþjóölegur
floti stundar veiðar og margir í þeirra hópi svífast einskis og
hirða lítt um landhelgislínur, sama viðhorf er uppi í Síld-
arsmugunni svokölluðu austur af landinu. Benda má á „grá
svæði" við Hvalbak og Kolbeinsey þar sem stundum þarf að
stugga við dönskum og færeyskum skipum en Danir viður-
kenna hvorugan stabinn sem viðmiðunarpunkt. Þegar við-
talið fer fram er varðskip tilbúið til ab sigla austur í Barents-
haf til að aðstoða íslenskan flota sem þar er að veiðum og er
það þribja sumarið í röb sem varðskip heldur þangað. Af
þessu má ráða að skyldur Gæslunnar eru margvíslegar, ekki
síst þegar fjölþætt björgunarstörf á sjó og landi bætast við.
„Þab er hins vegar alveg ljóst að Landhelgisgæslan hefur
FiskveiÖasjóður íslands,
sem þjónað hefur sjóvarúlvegi
Islendinga í nær 90 ór,
færir Landhelgisgæslu íslands bestu
órnaðaróskir
í tilefni 70 óra afmælisins.
[5
FISKVEIÐASJOÐUR
ÍSLANDS
fastn árnaUrtt&r
prk iT*
Vélstjórafélag Islands
ÆGIR 31