Ægir - 01.08.1996, Blaðsíða 28

hann og átti hann t.d. erfitt með gang og
þá gerðu ofskynjanir oft vart við sig. Lifr-
arskemmdir fundust strax eftir eitrunina,
sjónin mældist r-2 á báðum augum eftir
þetta og enn í dag segist Jón fá svimaköst
en hefur ekki orðið var við ofskynjanir í
a.m.k. 10 ár. Hann var ekki dæmdur með
neina örorku eftir slysið á Röðli. Jón hefur
í dag ekki smakkað vín ámm saman.
Fékk hann einhverjar bætur, örorku-
bætur eða bætur frá útgerö skipsins vegna
þessa slyss?
„Nei, það fékk ég ekki. Við fengum
venjulega dagpeninga þann tíma sem við
lágum á spítalanum en við vorum svo
ruglaðir að við höfðum enga rænu á að
sækjast eftir bótum af neinu tagi umfram
það. Samt tel ég skýlaust að við hefðum
átt rétt á því ef við hefðum fengið ein-
hverja hjálp við að sækja þær.
Ég reyndi einu sinni að vinna eitthvað
í þessu máli en það gekk óskaplega illa að
fá sjúkraskýrslurnar og lögfræðingurinn
sem ég réði reyndist óreglumaður og týndi
skýrslunum svo ég átti ekkert meira við
það. Eftir minni bestu vitund fengu tveir
úr hópnum einhverjar bætur frá útgerð-
inni en það þurfti að ganga eftir því.
Það væri sjálfsagt tekið öðruvísi á þessu
í dag. Núna væri okkur ekki hent aftur út
á vinnumarkaðinn án bata. Ég tel að það
hafi verið skýlaus læknamistök að útskrifa
okkur í því ástandi sem við vomm."
Sá félaga mína veslast upp af eitrinu
Jón segir að 12 manna hópur úr áhöfn-
inni hafi legið saman á Borgarspítalanum
vikum saman og flestir hafi kvartað um
svipuð einkenni á taugakerfi. Þrír úr
hópnum sem veiktust minna höfðust
mikið við aftur í skipinu þar sem þeir sátu
að sumbli á leiðinni út, að sögn Jóns.
Hann telur að það hafi skipt sköpum varð-
andi eitrunina hve sterkir menn vom fyrir
og hvort þeir voru allsgáðir þegar þeir
urðu fyrir eitrinu. Tveir úr hópnum voru
metnir öryrkjar, annar 70% hinn 100%.
Jón var sjálfur mikill þrekskrokkur á
þessum árum, hafði áhuga á íþróttum og
hafði verið á íþróttaskólanum á Geysi í
Haukadal og var allsgáður í sjóferðinni ör-
lagaríku. Hann bar lengi á ferli sínum við-
urnefnið boli sem segir sína sögu.
„Þetta hefur markað mig mikið og það
hefur tekið á í gegnum árin að sjá félaga
sína veslast upp og deyja af þessu eitri."
Hann var til sjós í samtals 18 ár eftir
þetta en fór aldrei aftur um borð í Röðul.
Leiðir hans og þeirra sem lentu í slysinu
lágu oft saman síðar á ýmsum skipum og
Jón Eðvarð Helgason ekur kransi í annars
manns útfór. Miðað við slysasögu hans,
sem hófst með pví að hann komst lífs afúr
Röðulsslysinu, má þó telja furðulegt að
presturinn skuli ekki hafa purft að kasta á
hann rekunum.
stöðugt liföu sögurnar um ýmis eftirköst
og ofskynjanir sem jafnvel ollu slysum
þegar menn töldu sig sjá land við borð-
stokk þó skipið væri við veiðar úti á rúm-
sjó.
„Þessar ofskynjanir voru af ýmsum toga
og gátu komið hvenær sem var. Við sáum
land, ég sá alls konar fólk, stundum sá ég
fólk sem ég vissi að var dáið og gat rætt
við það, sérstaklega þegar ég var að vakna.
Maður reyndi að venjast þessu en mér leið
eðlilega aldrei vel við þetta."
Heyrði smell í bakinu
Slysaferill Jóns var samt ekki á enda þó
sjómennskuferill hans hæfist svona
óheppilega. Árið 1971 var hann að koma
af dansleik í Þórskaffi og lenti í veg fyrir
bíl. Hann hentist yfir bíiinn og kom illa
niður á mjöðmina fyrir aftan hann en fór
samt um borð í togarann Maí GK daginn
eftir þar sem hann var háseti. Á þriðja degi
var hann orðinn mjög kvalinn og bruddi
verkjalyf til þess að geta unnið.
„Svo var ég að rífa upp fisk eða eitthvað
og heyrði þá smell í bakinu á mér þegar
gaf sig eitthvað brjósk. Ég var í koju þaö
sem eftir var af túrnum og fór svo á Vífils-
staði þar sem ég var tvo mánuði í hjóia-
stól. Fyrst vildu þeir ekki skera í bakið á
mér en svo gerði Höskuldur Baldvinsson
það og tókst mjög vel. Hann ráðlagði mér
létta vinnu en ég hlustaði ekki á það og
var kominn um borð í Maí eftir þrjá mán-
uði."
Jón var dagmaður í vélinni á Maí í hálft
ár meðan hann var að jafna sig en svo fór
hann aftur á dekkiö að vinna því honum
leiddist að sögn dútlið í vélarrúminu auk
þess sem hann átti enn erfitt með að
vinna innandyra en eftir Röðulsslysið
þjáðist hann af innilokunarkennd.
Var millimetra frá lömun eftir slys á
Snorra Sturlusyni
Þegar skuttogaraöldin gekk í garð réð-
ist Jón til Bæjarútgerðar Reykjavíkur og
var mest á Snorra Sturlusyni og ingólfi
Arnarsyni.
Árið 1979 var hann um borð í Snorra
og það var verið að taka trollið sem kom
hengilrifið inn en þó með töluverðum
afla. Jón skaust undir belginn til að leysa
spólu en í þann mund sem hann ætlaði
að skjótast undan aftur slitnaði gjörð og
pokinn féll ofan á hann með margra
tonna þunga.
„Það bjargaði mér að ég fékk hann
ofan á hnakkann og bakið og þeyttist
undan farginu út í síðu. Það mölbrotn-
uðu þrír hálsliðir og gengu saman. Ég var
stálheppinn, bæði þarna að fá ekki fargið
beint ofan á hausinn, því þá hefði ég
ekki staðið upp aftur, og svo aftur að ekki
skyldi vera reynt að teygja á hálsinum
aftur á spítalanum. Það var það fyrsta
sem læknunum datt í hug og voru byrj-
aðir að teygja á mér en John Benedikz
taugasérfræðingur kom í veg fyrir það.
Læknarnir vildu þá skera þetta allt upp
og negla mig saman en ég harðneitaði
svo þetta var látiö gróa saman og það var
eflaust best. Ég var millimetra frá því að
lamast algjörlega frá hálsi og niður. Þetta
skemmdi í mér raddböndin og hefur
valdið vandræöum með blóðstreymi til
handanna og það hafa veriö gerðar að-
gerðir á þeim báðum."
Eftir tæplega sex mánaða vist á Land-
spítalanum var Jón útskrifaður en nú
hætti hann til sjós því hann fékkst ekki
28 ÆGIR