Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1926, Page 57

53
umstæðna gjaldanda að öðru leyti en því, að konur greiða
hálft á við karla.
Sem slyrktarfyrirkomulag (public relief) verður skipulagið
heldur ekki skoðað. Þó menn uppfylli sett skilyrði hafa þeir
enga vissu fyrir að fá styrkinn eða halda honum. Öryggið í þessu
efni, aðaluppislöðuna bæði í slyrklar- og tryggingarskipulagi,
vantar. Þar að auki er ekki um styrk að ræða, að því leyti,
að yfirleitt hafa menn goldið til styrktarinnar og það allrif-
lega.1) Ríkissjóðsslyrkurinn er heldur ekki miðaður við styrk-
þegana eða stvrkþörfina, heldur við tölu gjaldenda.
Liklega er ellistyrktarsjóðunum rjettast Iýst þannig i slultu
máli, að þeir sjeu styrktarsjóðir fyrir sveitarfjelögin, til þess
að halda gamalmennum frá sveitarstyrk.
Frá trypgingarsjónarmiði — og að eins um þá hlið al-
menna ellistyrksins er hjer verið að ræða — liefir skipulagið
þann ókost, að vera alveg ósvcigjanlegt, það tekur ekki tillit
til fólksflutninga innanlands eða til röskunar þeirrar á skift-
ingu fólks i aldursflokka, sem af flulningum leiðir í ýmsum
hjeruðum. IJað er ekki haft fyrir augum að dreifa fram-
færslukostnaði gamalmenna á sem flesla og þar með gera
hann jafnari. Eins og fólk hefir flust til innanlands á siðari
árum, úr sveilum til kaupstaða og sjávarþorpa, og þar sem
það aðallega er fólk á gjaldskyldum aldri sem flytur, en
einna síst þurfandi gamalmenni, leiðir þetta auðsjáanlega til
misrjettis, þau sveitarfjelög, sem fólkið flytur til, fá meiri
ellistyrk úr að spila en hin, miðað við tölu þeirra, sem cru
sexlugir eða eldri. Þó sjóðirnir ættu fyrir sjer að vaxa svo,
að hálfir vextirnir yrðu aðalupphæðin til úthlutunar, kæmist
ekki meira samræmi á þelta, þvi mælikvarðinn á slyrkina
yrði þá sá, hve margir gjaldendur hefðu verið í hreppnum
eða kaupstaðnum áður, en ekki hve margir slvrkþurfar væru
þar nú.
1) Það mun láta nærri að tvitugur maður fyrir 2 kr. árgjald í 40 ár
geti keypt sjer geymdan lifeyri er nemi árlega ca. 25 kr. frá 60 ára
aldri og uns hann deyr. F.ftir skilyrðura iíf^ábyrgðarstofnunar rikisins
dönsku, nærai árlegur lifeyrir á nefndum grundvelii 22 kr. 23 au. auk
iðgjaldsuppbótar (bonus) 5. hvert ár. Pegar nú þess er gælt, að lifeyr-
iskaupandi, þegar hann er oröinn sextugur á skilyrðislausan rjett á líf-
eyrinura, þarf hvorki að vera ellihrumur, fátækur, »reglusamur« nje
»vandaður«, verður rjetlur sá, sem hann hefir aflað sjer á eigin spitur,
frá tryggingar-sjónarmiði sjálfsagt að teljast fult eins verðmætur og
óviss von um ellistyrk, sem háð er þessum skilyrðum og fleirum —
og mali hreppsnefndar eða bæjarstjórnar i ofanálag.