Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1926, Side 64

00
arins gætir að visu litt i sambandi við sjálfa trygginguna,
þvi að mestu yrði starfið að vera ólaunað, hvort sem það
væri lagt á menn sem kvöð, eða notaðir að nokkru starfs-
menn, er gæfu sig til af fúsum vilja, en fyrir heildina er það
af atriði, að draga úr kostnaði og fyrirhöfn, á hverjum sem
það svo lendir.
Mótbárurnar gegn heillegri starfrækslu eru helst þær, að
sitt hæfi hverri áhættugrein. Sjúkratryggingar fari best fram
í fremur smáum stíl, því þar lcomi mest undir nákvæmni
og gæslu, örorkutr}rggingar og ellitryggingar verði þar á móti
að vera sem víðtækastar, til þess að áhættu-dreifingin verði
sem best. Slysatrygging gegn atvinnuslysum sje loks svo
sjerstaks eðlis, — með áhættuflokkun og varúðarráðstöfun-
um, er sjerfræðingar verði að hafa með höndum, o. þvíl. —
að hana verði að starfrækja út af fyrir sig.
Að sumu leyti eru þessar mótbárur rjettmætar, en heildar-
starfrækslu má vel haga þannig1), að ekki hverfi kostirnir
við sjerstaka starfrækslu og að fult tillit sje tekið til þess,
hver munur er á einstökum tryggingargreinum að eðli til.
Það er ekki að eins munur á tryggingargreinum, það er líka
mjög misjöfnum kringumstæðum til að dreifa innan hverrar
einstakrar greinar. Fullri nákvæmni í þessum efnum er auð-
veldast að koma við í sambandi við heildarstarfrækslu, og
hún virðist óhjákvæmileg hjer á landi, eins og högum er
háttað.
Styrkveitingar eða trygging.
í eðli sinu eru styrkveitingar og eiginlegar tryggingar ekki
eins fjarskyldar, og orðin benda til. Munurinn þarf ekki að
vera annar en sá, að tryggingargjaldið sje lagt á og innheimt
eftir sömu reglum og aðrir skattar og gjöld til hins opin-
bera, i stað þess að koma fram sem sjerstök iðgjöld. En i
rauninni dregur þessi munur marga fleiri dilka á eftir sjer.
Hreint styrktarfyrirkomulag, sem ekki setur framlög af
hendi einstaklingsins að skilyrði, leiðir af sjer opinbera starf-
rækslu. Eins og ástatt er hjer á landi, gæti þar varla annað
komið til greina en ríkisrekstur. — Styrktarstofnunin verður
ekki eins óháð og hún þarf að vera, bæði að skipulagi og
1) Sjá bls. 82 bjer á eftir,