Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1926, Blaðsíða 83

79
heldur kostnaðarniðurjöfnun, hversu hún megi verða rjett-
mætust og hagkvæmust.
Hjerlendar og erlendar trjrggingarráðstafanir tilnefna, auk
hinna trygðu sjálfra, aðallega þrjá aðila til þess að taka þátt
í tryggingarkostnaðinum: ríkið, hjeruð og atvinnurekendur.
Hjer skal ekki út í það farið, umfram það, sem að iraman
var nefnt, á bls. 71, um gjald af hendi einhleypinga, að telja
almannatryggingunni sjerstaka tekjustofna. Það er auðsætt
fyrirkomulagsatriði, sem engu verulegu máli skiftir, hvort
t. d. ríkissjóður leggur trj'ggingunni fastákveðna árlega upp-
hæð, eða afraksturinn af einhverju skattgjaldi, sem annars
rynni í ríkissjóð. Hjer eru þvi að eins bein framlög höfð
fyrir augum. Enn fremur er höfð hliðsjón að þeirri kostn-
aðarniðurjöfnun, er nú þegar á sjer stað, til þess að ráðgera
ekki neina ónauðsynlega röskun í þessum efnum.
Ríkissjóður leggur nú upp undir hálfa aðra miljón kr. ár-
lega til þeirra ráðstafana, er almannatrygging sjálfkrata Ijetti
af honum, jöfnum höndum og hún tæki til starfa. Væri þá
núverandi niðurjöfnun nokkurnveginn haldið með þvi, að
ríkissjóður legði til almannatryggingar 15 kr. árlega fyrir
hvern trygðan mann.
Bœjar- sveitar- og sýslusjóðir nytu ekki síður góðs af al-
mannatrj'ggingu, er hlulfallslega jafnvel Ijelti meira af þeim
en af rikissjóði. Væri því síst ofílagt að ætla sama árgjald
frá þeirri hlið. Hitt er í raun og veru annað mál, að þetta
gjald yrði í ýmsum hjeruðum of þungbært eins og nú standa
sakir. En þetta stafar ekki af þvi, að gjaldið væri hærra en
þeim hlunnindum nemur, er almannatrj'gging hefði í för
með sjer fyrir þá. Ástæðan er blátt áfram sú, að sjóðir þessir
með núverandi tekjustofnum sínum berjast í bökkum víða
hvar, og ber sennilega að því, að auka þurfi tekjur þeirra,
hvort sem það verður gert þannig, að rikið eftirláti þeim
einhverja af sínum skattastofnum eða á annan hátt. Þetta er,
sem þegar er sagt, atriði er í raun og veru ekki snertir gjald
til almannatrjrggingar. En auðvitað jtöí niðurjöfnun sú að
vera háð því, hverjar tekjur og verkefni á hverjum tíma væru
falin ríki og hjeraði.
Atvinnurekendur greiða nú þegar iðgjöldin til slysatrj'gg-
ingar. Hvort og hver frekari iðgjöld komi til þeirra kasta,
fer alveg eftir tryggingarlegum, tekniskum, ástæðum. Svo-
kallaðir iðn-sjúkdómar eiga að rjettu lagi að sæta sömu
meðferð í þessu efni og atvinnustys. Sýni það sig að einhver