Árbók Háskóla Íslands - 01.01.1947, Page 88

86
aldrei í framkvæmd, en þær sýna engu að síður glöggskyggni
Guðmundar Hannessonar á veiku hliðarnar í starfsaðferðum
mannfræðinnar og þrautseigju hans við að fá bætt úr ágöll-
unum, og þó að árangurinn hafi ekki orðið meiri, þá er að-
gætandi, að síðan fundur norrænna mannfræðinga var hald-
inn, hafa þrjú alheims mannfræðingamót verið haldin, sem öll
hafa varið miklum hluta af tíma sínum til að reyna að koma á
betri samræmingu í mælingartækni, en með litlum árangri.
Eitt er víst, að Guðmundur Hannesson hefur haft mikið
gagn af þessum samskiptum við starfsfélaga sína á hinum
Norðurlöndunum, eins og berlega kemur fram í riti hans um
mannfræði Islendinga á varfærnislegum ályktunum viðvíkjandi
samanburð á mælingum hans og annarra.
Aðalmælingunum hafði hann lokið veturinn 1922—23, og
á næsta ári var handritið fullbúið til prentunar og birtist í
fylgiriti Árbókar Háskóla íslands 1924—25 í þýzkri þýðingu
með heitinu „Körpermasze und Körperproportionen der Islán-
der“. Það er skrumlaust, að þá átti ekkert hinna Norðurland-
anna jafnvíðtækar rannsóknir á þjóð sinni og birtist í þessu
riti Guðmundar Hannessonar, enda vakti það mikla athygli
meðal erlendra mannfræðinga, ekki aðeins á Norðurlöndum,
heldur um mestan hluta hins menntaða heims. Og þegar 2. út-
gáfa af hinni miklu mannfræði R. Martins kom út 1928, voru
margar tölur og töflur úr riti Guðmimdar Hannessonar teknar
upp í það verk. Sumurin 1923 og 1924 mældi hann nokkra menn
á Vesturlandi (ísafirði og Stykkishólmi), en eftir það fékkst
hann ekki við mannamælingar.
Það mun víst fáum ljóst, hvílíkt feiknastarf mannamælingar
Guðmundar Hannessonar voru. Hann mældi alls um 1100 menn,
og á um 700 þeirra voru eigi færri en 35 mál tekin á hverj-
um, auk athugana á fjölda líkamseinkenna. Hér við bætist svo
fyrirhöfnin við að ná til allra þessara manna og síðan útreikn-
ingar, sem hann þó hafði nokkra aðstoð við. Svo mætti virð-
ast sem ekki hefði verið mikill tími aflögum til annarra starfa
þessi árin, sem hann vann að mælingunum auk kennslunnar,
en einmitt á þeim árum vinnur hann annað ómetanlegt gagn