Dýraverndarinn - 01.03.1965, Blaðsíða 3

að íella fénað sinn meira og minna í miklu og
óvenjulegu harðæri. Og sumir sögðu, að fé œtti að
vera liorað á vorin, — það tæki þess betur sumar-
batanum. Vorið 1920 heyrði ég gáfaða og vehnetna
bændur í algeru landbúnaðarhéraði halda því fram
i fyllstu alvöru, að horfellislögin væru aðeins eins
konar siðferðileg viljayfirlýsing þjóðarheildarinnar,
en fyrir það yrði alls ekki byggt, að fénaður félli,
þegar illa áraði, og það væri hreint og beint glæp-
samlegt athæfi, ef tekið væri upp á því að beita
refsiákvæðum horlellislaganna. Það er og vitað, að
lögin, sem skylda stóðeigendur til að eiga nægilegt
fóður handa hrossum sínum og viðhlítandi húsa-
kost, eru enn dauður bókstafur. Einn af merkustu
sýslumönnum landsins, yfirvald í áratugi í miklu
hrossahéraði, sagði opinberlega, að það væri hverju
yfirvaldi ofurefli að ætla sér að krefjast þess, að
Jrau lög væru ekki að engu höfð, enda lét hinn
mikli bændavinur og leiðtogi, Páll heitinn Zóphón-
íasson, Jrað vera eitt sitt seinasta verk að vara
bændur við að setja stóð sitt á gaddinn, — Jrað gæti
haft Jaær afleiðingar, að Jreir felldu svo til allan
sinn bústofn, ef ylir dyndi víkingsvetur. Allir kann-
ast við ergi hrossaeigenda og stjórnarvalda út af
kröfum dýraverndunarmanna um það, að vel sé
búið að útflutningshrossum, og vitanlegt er, að
refsiákvæðum dýraverndunarlaga er yfirleitt ekki
beitt hér á landi, livað sem í skerst, þó að sh'kt
Jryki sjállsagt í öðrum löndum. Svona er ástandið
enn — eftir að löggjöf um dýravernd hefur gilt í
heila öld og liðnir eru átta áratugir, siðan rit um
dýravernd fór að koma hér út... Hvernig mundi
það þá hafa verið, áður en nokkuð var að gert í
Jressum efnum? . . . Og hvernig viðhorfin við hinu
villta dýralífi, úr Jrví að þau voru svona — og eru
víða enn — gagnvart húsdýrunum? Mundi nokkuð
undarlegt, Jjó að hagsmunasjónarmiðið réði þar lög-
um og lofum og jafnvel sé ærið fyrirferðarmikið
enn. „Ljótur lugl mávurinn!" sagði útvegsbóndinn,
sem sá máv sitja á steinbítshjallinum. Og: „Það er
fallegt hérna, Jregar vel veiðist,“ er haft eítir eig-
anda mikils og gagnsams veiðivatns í einu mesta
menningarhéraði landsins.
HELJARMENNIÐ OG GRETTISTAKIÐ
Hinn mikli brautryðjandi íslenzkrar dýravernd-
ar, Tryggvi Gunnarsson, var svo sem enginn ungur
og ókunnur hugsjóna- og draumamaður, fjárvana
Himi mikli frumherji.
og umkomulítill, Jjegar hann árið 1885 færði Jjjóð
sinni íyrsta hefti Dýravinarins. Hann var þá rétt
fimmtugur og orðinn kunnur sem einhver hinn
rammefldasti og um leið fjölhæfasti og hagsýnasti
framfara- og athafnamaður, sem sögur fara af með
íslenzku þjóðinni, miðað við aðstæður. Hann liafði
reynzt mikill bóndi, var þjóðkunnur sem dverghag-
ur og urn leið með afbrigðum fjölhæfur og afkasta-
mikill smiður, frömuður um smíði stórhýsa í sveit
og \ ið sjó, kunnur og dáður sem brúasmiður og Jjar
með sigurvegari verstu og illræmdustu stigamennsku
illvígra náttúruafla á samgönguleiðum landsmanna.
Hann var rómaður sem frábær foringi á sviði félags-
og viðskiptamála, hafði tekizt að sameina bændur
og búaliða í heilum héruðum um innkaup og af-
urðasölu og sýnt á þeim vettvangi, að hann þorði
og megnaði að bjóða hinu alrennda og illvíga valdi
danskra selstöðukaupmanna byrginn, og hann hafði
gerzt forustumaður um innlenda snn'ði þilskipa og
útgerðar og rutt braut í heilum landshluta betri
og hagkvæmari verkun sjávarafurða en Jjar hafði
áður tíðkazt. Hann var og orðinn þekktur sem víð-
D Ý R A V E R N D A RINN
5