Dýraverndarinn - 01.03.1965, Blaðsíða 26

Aströlsk seckýr.
og liafa langa kampa, sem þær nota sem fálmara.
Á nóttunni eru dýrin á beit á svo grunnu vatni, að
]>ær þurfa aðeins að lyfta höfðinu til þess að geta
andað. Á daginn soía þær lengstum, liggja þá rétt
aðeins undir yfirborði sjávar með nasaholurnar upp
yfir sjávarflötinn. I>ær draga andann nokkrum sinn-
um nteð stuttu millibili og þurfa svo ekki að anda
að sér í rúmlega stundarfjórðung. Þegar móðirin
Ieggur ungann á brjóst, veltir hún hann að sér með
löngum hreifanum, og enginn vafi er talinn á því,
að sögurnar um hafgúur og marbendla séu komnar
frá sjómönnum, sem séð hafa í nokkurri fjarlægð
sækýr rísa yfir yfirborð sjávar — ýmist kvendýr með
kálfinn við brjóst sér eða karldýr með Jjroskalegt
yfirskegg!
Af sækúm voru þrjár aðaltegundir, en ekki er
vitað annað en einni þeirra, sem liafðist við í
Beringshafinu, hafi verið útrýmt þegar á 18. öld,
og voru það hval- og selveiðimenn, sem unnu ]>að
lítið hrósverða afrek. Sú tegundin var stærst, enda
voru dýrin átta til níu metra löng.
Þær tvær tegundir, sem enn eru til, eru eink-
anlega frábrugðnar að því leyti, að sporðurinn
á annarri er klumbumyndaður, en klofinn á
hinni. Sú lifir við strendur Indlandshafs, Rauða-
hafsins og við Ástralíu og Nýju-Gíneu. Karldýrið
hefur tvær ekki ýkjalangar skögultennur í eíra
gómi, en Iitla kampa — og hár aðeins á strjálingi
um skrokkinn. Þessi tegund er minni en hin, yfir-
leitt ekki nema 3i/2 til 4 metrar á lengd. Hin er
aftur á móti 4—6 metra löng. Hún hefur mjiig stóra
kampa — og þá einkum karldýrin, og þótt hár-
vöxturinn sé lítill, er hún samt hærðari en sú með
klofna sporðinn. Þessi tegund lifir við strendur
Vestur-Afríku, Mexikóflóa og Suður-Ameríku.
Saéan af svartbaknum
E F T I R
FINNBOGA BERNÓDUSSON
Það var haustið 1927, að ég stundaði róðra á vél-
bátnum Dröjn frá Bolungarvík. Formaður var Helgi
Einarsson.
Einn morgun, eftir að bjart var orðið, vorum við
að leggja lóðirnar um Nes og Kamba, alkunn grunn-
mið Bolvíkinga. Hvasst var á austan, svo að ekki
gaf á útmið.
Við buglögðum, fyrst út, svo norður eitt tengsli,
og síðan inn og austur. Þegar búið var að leggja,
var farið aftur út á bug, því að við höfðum grun
um, að austari bugniðurstaðan helði farið út flók-
in. Þetta reyndist líka rétt.
Þegar við höfðum dregið til flókans, greitt liann
og sleppt niður altur, var haldið inn með vestari
álmunni. Ég stóð í lúkarsstiganum og horfði fram
undan, en Helgi var við stýrið. Þegar við vorum
komnir inn lyrir miðja álmuna, sá ég eitthvað, sem
öðru hverju kom upp á milli ökluhryggjanna, en
hvarf niður aftur á hverri báru. Þegar nær kom,
sýndist mér þetta vera fugl, og brátt sá ég, að það
var eins og mér halði sýn/.t. Þetta var stór hvítfugl,
svartur á baki, — það var sem sé svartbakur, sums
staðar kallaður veiðibjalla.
Ég fór upp og aftur að stýrishúsi og benti Helga
á þetta, sem fram undan var, og þar eð auðsætt
var, að báturinn mundi með sömu steínu fara spöl-
kom frá fuglinum, breytti Helgi horfinu ofurlítið,
og um leið dró hann al vélinni. Ég náði mér svo
í haka með léttu bambusskafti og stóð viðbúinn
rétt hjá lóðahjólinu.
Þegar fuglinum skaut upp, brá ég hakanum undir
lóðina neðan við hann, og sannarlega mátti ég taka
á af öllu afli til þess að ná bugt af lóðinni inn fyrir
hjólið. Fuglinn fylgdi með og datt eins og hálf-
dautt slytti á þilfarið. Hann var auðvitað fastur
á öngli, og nú sleit ég öngultauminn og sleppti
lóðarbugtinni út fyrir ölclustokkinn.
Svo fór ég að huga að fuglinum.
Hann lá nú með útbreidda vængi og ældi sjó í
sífellu. Þetta var fallegur og sterklegur svartbakur,
26
DÝRAVERNDARINN