Hugur - 01.01.1989, Side 24

LUDWIG WITTGENSTEIN
HUGUR
Nagel: „Ilvernig væri að vera leðurblaka?“ heitir hún.32
Dawkins þykist geta gert sér það í hugarlund og lýst því, að
minnsta kosti að einhverju marki, hvernig heimurinn horfir
við leðurblöku eða öllu heldur hvemig hann er í eyrum
hennar. Hann segist halda að hann sé nokkum veginn eins í
eyrum hennar og hann er í augum okkar. En hann reynir ekki
að rökstyðja þessa skoðun, sem er kannski eins gott því það
virðist ekki vera nokkur leið að rökstyðja hana eins og Nagel
veit og ver í ritgerð sinni. Við getum ekki með neinu móti lýst
því hvemig það er að vera leðurblaka. Við þessa niðurstöðu
vill Wittgenstein svo bæta því, ef ég skil hann rétt, að við
getum ekki einu sinni lýst því hvernig það er að vera
manneskja. Því að kjama málsins um tunguna sem við tölum
og heiminn sem við byggjum verður ekki með orðum lýst.
Eitt að lokum. í Rökfræðilegrí rítgerð um heimspeki segir
Wittgenstein eitt og annað um ósegjanleikann. í Rannsóknum í
heimspeki minnist hann ekki á hann einu orði. Það er til marks
um listfengi þeirrar bókar. Ef menn geta ekkert sagt eiga þeir
að þegja.
32 Thomas Nagel: „What is it like to be a bat?“ í Mortal Questions,
Cambridge University Press, Cambridge 1979, bls. 165-180.
22