Melkorka - 01.05.1946, Page 28

Þegar Karin Boye ritaði bókina „Kallo-
cain — sögu £rá 21. öld“, sem kom út árið
1941, varð hún ein þeirra, sem varð fyrir
vali á bókaskrá námsflokkanna. Jafnvel að-
dáendur Karinar Boye höfðu ekki spáð því.
En nú hafði Karin Boye valið sér efni, sem
snerti alla — ríki framtíðarinnar, þar sem
hún hugsar sér, að menn séu algjörlega hætt-
ir að lifa einkalífi. Heimilislíf þjóðfélags-
þegnanna, að því leyti sem það er leyfilegt,
er undir eftirliti „lögregluauga“ og „lög-
reglueyra“, sem lilusta og stara á mann ofan
af veggjunum. Samræður um einkamál eða
tilfinningar eru brot gegn almennu vel-
sæmi. Barnanna er gætt á barnaheimili til
átta ára aldurs. Eftir það taka við uppeldis-
stöðvar fyrir unglinga. Borgin sjálf er neð-
anjarðar, og er mjög erfitt að fá „uppgöngu-
leyfi“. Ríkið ákveður starf hvers einstak-
lings, karla og kvenna, og hefur enginn rétt
til að ráða neinu um það sjálfur. Persónu-
legar óskir manna eru skoðaðar sem fjand-
samlegar Ríkinu. Menn eiga blátt áfram
ekki að eiga neina aðra ósk en þá, að þjóna
Ríkinu með trú og dyggð.
Þróunin nær.fullkomnun sinni í lagaá-
kvæði um að liægt sé að hegna mönnum
fyrir hugsanir þeirra. En þetta verður fram-
kvæmanlegt, þegar söguhetjan, efnafræðing-
urinn Leo Kall, finnur upp lyf, sem kemur
mönnum til að segja leyndustu hugsanir
sínar, þegar því er dælt inn í þá. Engir geta
framar borið í brjósti tilfinningar, sem eru
fjandsamlegar Ríkinu, ekki einu sinni sökn-
uð eftir látinn vin eða þrá eftir börnum sín-
um. Þá eru þeir dæmdir til þrælkunarvinnu.
Lyf þetta kallaði liann Kallocain, í höfuðið
á sjálfum sér.
Lyfið átti að vera fullkomnun ríkisvalds-
ins, en í stað þess leiddi það í ljós drauma
um frjálsari og betri heim, sem legið höfðu
í dvalá í hugskoti heiðvirðra þegna Ríkisins.
í þessari lýsingu eru ýmsir sólskinsblettir
lífstrúar og bjartsýni.
Annars er bókin myrk og þrungin óhugn-
aði, sem læsir sig um hug lesandans, svo að
r----------------------------------------------\
KARIN BOYE:
Já, vist er sárt -
Já, víst er sárt, er brumahnappar bresta.
Biði vorið svona að öðrum kosti?
Væri annars öll vor heita löngun
orpin þessu langa, bleika frosti?
Heilan vetur hulin brumin lágu.
Hvað er þetta nýja og sára, er sprengir?
Já, víst er kvöl, er brumahnappar bresta,
bæði nýju, er vex,
og gömlu, er þrengir.
Það er líka þraut, er dropar falla.
Þungir, skjálfandi, eins og tár á vanga,
loða þeir við kvistinn, svella, safnast,
síga, en reyna í angist þó að hanga.
Þraut að hika, í þrá og ótta, skiptur,
þraut, að heyra djúpin seiða og kalla,
en að þrauka þó og bara skjálfa —
þraut að reyna að hanga,
en vilja falla.
Þá, er allt sem bágast er til bjargar,
brumin reifar sprengja í vorsins flaumi,
þá, er sérhver hræðsla er haldlaus orðin,
hrapa dropar kvista í leifturstraumi,
— gleyma sínum geig við feril nýjan,
gleyma beyg við sprengingu eða hröpun,
finna í andrá háskans heilaga öryggð,
hvíla í trausti,
er orkar nýrri sköpun.
Magnús Ásgeirsson þýddi
V________________________________________ y
hann heldur lestrinum áfram, nauðugur,
viljugur. Einhver hefur sagt, að það sé engu
líkara en liöfundurinn liafi stigið niður til
heljar og mörgum finnst það ekki óeðlilegt,
að Karin Boye framdi sjálfsmorð eftir að
hún hafði ritað bókina, því að taugaáreynsla
24
MELKORKA