Búnaðarrit - 01.01.1988, Blaðsíða 128

arþings þann 15. ágúst. Þá er þess að minnast, að um sama leyti var haldin
mikil landbúnaðarsýning, sem um fjórðungur þjóðarinnar kom til að
skoða. Slík sýning er mikil auglýsing og hefur áreiðanlega opnað augu
margra, sem utan bændastéttar standa, en það er nú meira en 9 af hverjum
10 landsmanna, fyrir þeirri geysilegu fjölbreytni, sem orðin er í framleiðsl-
unni. Og slík sýning færir bændum sjálfum heim sanninn um, að þeir eru
greinar á lifandi meið, sem ber sífellt ný brum og blóm. Þetta er ekki
bláber hégóminn. Bændur þurfa eins og allir aðrir að finna, að þeir njóti
skilnings og séu einhvers metnir í samfélaginu, ella finna þeir fyrir
vanlíðan, sem skerðir sjálfstraustið og minnkar vinnugleðina.
Þjóðfélagsumræðan á íslandi í dag er stunduð af svo miklu kappi, að
hún lætur engan ósnortinn. Samfélag okkar er svo smátt og fjölmiðlafólkið
svo margt og kappsamt, að kastljós þess nær inn í hvern krók og kima.
Þjóðin kemst hreinlega ekki undan að heyra og sjá nálega inn á stofugólf
hjá mönnum og stéttum.
Það fer því ekki fram hjá neinum, að mál landbúnaðarins eru töluvert
snúin og vandasöm úrlausnar nú eins og stundum áður. Þau eru þó að því
leyti góðkynja, að þau snúast ekki um tjón og skort vegna uppskerubrests
eða búfjárfellis, heldur snúast þau öðru fremur um vöntun á markaði fyrir
það, sem við getum og þurfum helzt af öllu að framleiða og fá greiðslu
fyrir. Þetta er aðeins huggun í erfiðri stöðu, en breytir ekki þeirri
staðreynd, að bændastéttin á undir högg að sækja í þjóðfélagi allsnægt-
anna, og finnst sumum þeir vera í fjötrum eigin afkastagetu. Þessir þættir
landbúnaðarmála eru að vísu ekki fyrst og fremst í verkahring Búnaðarfé-
lags íslands og þá heldur ekki Búnaðarþings, heldur Stéttarsambands
bænda, sem á síðasta ári átti 40 ára afmæli. En áhrif þeirra hljóta þó
óhjákvæmilega að svífa yfir vötnunum einnig hér og blandast öðrum
viðfangsefnum Búnaðarþings. Það er ljóst, að landbúnaður okkar hefur
hreppt nokkurn andbyr í þróun markaðsmála bæði utanlands og innan,
þróun, sem ekki var séð fyrir og tæplega varð séð fyrir nægilega snemma
til að koma vörnum við. Hver sá það t.d. eða gat séð fyrir á 6. og 7.
áratugnum, þegar íslenzkir bændur, með atbeina ríkisvaldsins, lögðu
grunninn að stóraukinni framieiðslu kjöts og mjólkur, að þjóðin yrði enn
innan við fjórðungur milljónar að tölu á því herrans ári 1988. Fæðingar-
tölur þá bentu til innlends neytendahóps, sem nálgaðist 300 þúsund
munna, og þarna er mismunur, sem nemur matvælaframleiðslu í einni eða
tveimur meðalsýslum — og fer ég ekki lengra út í þessa sálma.
Markaðs- og verðlagsmál eru áreiðanlega þær hliðar landbúnaðarmála,
sem hin líflega þjóðfélagsumræða á íslandi snýst heitast um. Við því er að
búast, því að það eru þær hliðarnar, sem snerta borgarana mest í þeirra
daglega lífi og baráttu fyrir brauði.
Þó er önnur hlið málanna, sem líklega verður ekki síður ofarlega á baugi