Fróðskaparrit - 01.01.2002, Síða 87

WORDS CONTAINING AFFIXES OF NON-NORSE ORIGIN IN FAROESE DICTIONARIES 35
endurprentað fleiri ferðir. í 1977 kom hon
út við einum uppískoyti aftast í bókini.
Annar hugburður
1 1995 kom Donsk-føroysk orðabók út
nógv økt og endurskoðað. Høvuðsritstjóri á
hesi útgávu er Hjalmar P. Petersen, og hann
umboðar ein annan hugburð í málpolitiska
rákinum. Hann hevur tikið ein heilan hóp
av danismum við sum samdømi ella sum
part av skilmarkingum. Tað eru orð, ið
annars hava verið roknað sum talumálsorð
- eitt nú orð við fremmandum atskoytum -
, og sum tískil ikki hava verið nýtt í skrift.
Grundhugsan ritstjórans er, at alt, ið sagt
verður, er okkara mál og hevur heimarætt í
einari almannaorðabók. Tað hevur broytt
tað rótfasta álitið á, hvat ið er føroyskt og
hvat ið ikki er føroyskt. Hetta er sostatt ein
víðgongd broyting frá øðrum orðabókum, tí
her verður tað málreinsingar- og endurreis-
ingararbeiðið, ið J. Jakobsen legði lunnar
undir fyri øld síðan og sum eftirmenn hans-
ara - M.A. Jacobsen, Chr. Matras, Jóhann-
es av Skarði og J.H.W. Poulsen hava hildið
fram at menna - slept.
Hjalmar P. Petersen sigur kortini í grein-
ini “Innlænt orð í føroyskum”, at tað eru
danismur, ið eru so danskar, at tær ikki
kunnu roknast sum hoyrandi til føroyskt,
men so eru aðrar, ið eru lagaðar so nógv til
føroyskt, at tær eiga at verða góðtiknar í
skrift. Hann sigur soleiðis:
“Danismurnar eru partur av tí umrødda evn-
inum, men summar danismur eru danistiskari
enn aðrar. Tær flagga danskt á fullari stong,
og eg fari at loyva mær at stytta tær til DD.
Tær eru ofta ógviliga eyðsýndar í talu og
skrift. Talan er um orð sum betewkiligheit,
bekvemmiligheit, útfoldilsi, úttrykksmiddul,
bedrøvaður... Hesi orð kunnu vit sigla aftur-
út uttan stórvegis hóvasták. Aðrar danismur
eru so vanligar í føroyskum, at tær skulu góð-
takast í málinum. Tær eru forføroyskaðar
danismur (FD), og eiga at takast við í orða-
bøkur, sum t.d. Móðurmálsorðabókina. Eg
hugsi her um orð eins og mangla, klárur,
frek(k)ur, smartur o.s.fr.” (Petersen, 1995 a:
3)
Vert er her at gáa eftir, at fýra av teimum
fimm orðunum, ið H.P. Petersen metir vera
ov dansklig til at taka við í orðabøkur, eru
orð við fremmandum atskoytum, - nøkur
teirra hava enntá bæði fremmant for- og eft-
irskoyti. Av hesum ber møguliga til at
hugsa, at sjálvt um H.P. Petersen er víð-
gongdur í mun til aðrar ritstjórar, vil hann
sambært hesi grein ikki fara so langt, at
hann vil loyva orðum við fremmandum at-
skoytum. Tó heldur hann fram í somu
grein.
“Aftur aðrar standa og skulu góðtakast í før-
oyskum. Kanska er erkennilsi ein slík. Tað
verður altso alla tíðina ein gongd á eggini, og
spurningurin er altíð um nær mann fer ov
langt, tí eitt lufthol er millum DD og FD.”
(Petersen, 1995 a: 3)
Sambært hesum er hugsan H.P. Petersens,
at tað eru nøkur orð við fremmandum at-
skoytum, ið skulu góðtakast í orðabókum,
og tað hevur hann eisini víst við sínum
orðaúrvali í Danskari-føroyskari orðabók.
Kanna vit Danska-føroyska orðabók, verða
mong leitorð lýst við orðum, ið kanska