Fróðskaparrit - 01.01.2005, Blaðsíða 145

NÝTT INNAN VÍSINDI 2004
143
meinigheitina ella áhoyrararnar. Hvørt
ættarlið eigur at fáa orðið boðað á tann
hátt, sum hóskar til tíðarskeið tess, sigur
Dahl, og hetta sjónarmið sæst aftur í tí
kontekstualiteti, sum sermerkir prædikur
hansara. Hetta eru prædikur, sum eru
hildnar í Føroyum, og tað sæst aftur
hjá Dahl. Lívið á hesum oyggjum við
sínum gleðum og sorgum, tað viðbrekna
fiskivinnusamfelagið, aktuellar hendingar
bæði uttan úr heima og her á klettunum,
náttúrufyribrigdi sum tiltak - alt hetta gevur
prædikum hansara ein serligan, heimligan
dám. Dahl stendur í so máta eisini í skuld
til stórar, samtíðar prædikumenn sum Th.
Klaveness og Olfert Ricard, hóast hesir tala
inn í sítt norska ella donska umhvørvi.
Prædikustólurin, sum í teimum før-
oysku kirkjunum stendur á markinum
millum kór og skip, kemur sum tað triðja
rákið í prædikunum at ímynda prestin
sjálvan. Aðrenn prestur kann boða orðið
til onnur, má hann hava hoyrt tað sjálvur,
og tískil slepst ikki undan, at hansara
egnu lívsroyndir, hansara kenslur, hansara
persónligi stílur og hjartalag fáa ávirkan
á, hvussu hesar prædikur verða bornar
fram.
Av tí at prædikurnar, sum eru prentaðar
í I lýsing og Meðan hildið verður heilagt,
eru valdar út og lagdar til rættis at verða
lisnar sum lestrar, hevur verið hildið, at
tað var ein almenn gudfrøði, sum ráddi
í teimum, at tær vóru tíðarleysar, og at
høvundurin í størstan mun gav seg sjálvan
til viks. Ritgerðin sýnir, at hetta er ikki
so, og at tað beinleiðis er samspælið mill-
um kórið, skipið og prædikustólin, sum
í hesum føri avger tað snið, innihald og
endamál, hesar prædikur fáa. Mest eru
tær átøkar tí, sum við Niebergall verður
kallað “Hin modernaða prædikan. ” í niður-
støðuni verður tí tikið undir við Blicher-
Winther, sum til jarðarferðina hjá Jacob
Dahl metti, at lestrar hansara komu at
verða nógv lisinir, av tí at orð hansara í
teimum fóru at koma til hjørtuni
í móðurmálsins heimliga búna,
við sannførandi hjartahita,
við hjálp og troyst úr erva.
Summary
The dean Jacob Dahl (1878-1944) has
been widely recognised as the father of
the Faeroese church language. The New
Testament, the agenda and rituals, Martin
Luthers Little Catechism, and a number of
hymns are still being used, as they were
authorised in Dahl’s translation. He also
inoulded and shaped the faeroese language
so that it could be used in preaching. This
is evident in the large amount of sermons
that Dahl preached in Faeroese and later
published, culminating in two volumes
of homilies intended to be read aloud in
the lay preachers’ services, I lýsing from
1934 and Meðan hildið verður heilagt
from 1948, which are the subject of this
research.
In this thesis the printed sermons are
compared with the original manuscripts
and significant terms are analysed in the
trinitarian disposition known from The
Creed of the Apostles and the Hymnal of
the Faroese Church.
Having analysed the articles of the faith
the result is again scrutinised according to