Fróðskaparrit - 01.01.2005, Qupperneq 154

152
NEWS AND PROGRESS 2004
QIM-talvan hevði ávísar avmarkingar. Hon
vísti tíðiligan mun millum sild goymda í
ávíkavist ísi og kølitangum, men kundi ikki
nýtast til at rokna út manglandi haldføri.
Somu frávik, sum vóru funnin í rávøruni,
vóru eisini funnin, tá sildin var marinerað.
Marinerað fløk framleidd av ísaðari sild
luktaðu og smakkaðu feskari og vóru
sevjumiklari enn marinerað fløk framleidd
av sild goymdari í kølitangum. Kanningin
vísti, at teir sensorisku eginleikarnari av
marineraðari Norðsjóvarsild vóru ávirk-
aðir av árstíðini og harvið teimum skift-
andi búningarstigunum. Undir gýting vóru
fløkini bleyt og høvdu lættast við at trána.
Økt føði viðførdi, at fløkini vóru fastari
og feitari, samstundis sum luktur og
smakkur gjørdust feskari og minni tránað.
Hesar broytingarnar kundu greinast út
frá evnafrøðiligum og lívfrøðiligum frá-
vikum. Teir sensorisku eginleikarnar í tí
marineraðu sildini í hesum partinum av
kanningunum vóru ávirkaðir av sildastødd-
ini og aldrinum, men ikki av kyni ella bún-
ingarstigi.
Sjálvt um tær sensorisku kanningarnar
fóru fram yvir eitt longri tíðarskeið, vóru
eingi frávik funnin millum dómararnar,
sum ikki kundu takast burtur við fáum
útrokningum. Hetta var orsakað av tí nógvu
venjingini og at tilvísingartilfar varð nýtt.
Dómararnir høvdu støðugt møguleika fyri
at minnast aftur á teir sensorisku egin-
leikarnar og stilla sansirnar, tí borðreitt
varð við sama tilfari hvørjaferð. Borðreitt
varð eisini við hesum tilfarinum uttan,
at dómararnir kendu upprunan, og tí var
møguligt alla tíðina at kanna, hvussu tað
gekk hjá dómarunum. Multivariat stødd-
frøði gjørdi tað møguligt skjótt at rokna
út úrslitini, sum vóru løtt at greina við
tí visuellu uppsetingini. Tað var lætt at
útpeika teir dómarar, sum dømdu øðrvísi
enn restin, og teir eginleikar, sum trupul-
leikar vóru við.
Fitiinnihaldið var ein av teimum týdn-
ingarmiklastu faktorunum, sum ávirkaðu
góðskuna. Eisini var sera stór variatón
í sild, sum var fiskað samstundis og ein
partur av hesari variatión kundi tilskrivast
støddarmuninum. Tó kundi hvørki støddin
ella búningarstigið nýtast til at flokka
sildina eftir fitiinnihaldi, tí tað var stórur
munur á fitiinnihaldinum í sild á sama
búningarstigi. Av tí at tað kundi verið
ein hjálp hjá virkjunum at fáa sum best
burtur úr tilfonginum við at flokka sildina
eftir fitiinnihaldi, áðrenn hon varð virkað,
varð kannað eftir um møguleikar vóru
fyri at máta fitiinnihaldið lætt og skjótt
uttan at skaða sildina. Fitiiinnihaldið varð
mált við evnaúrdrátti (kloroform/metanol/
vatn) og samanborið við mátingar við
Fatmeturi, NIR og NMR. Urslitini vístu,
at brúksmøguleikarnir av Fatmeturinum,
NIR og NMR vóru ymiskir. Fatmetur-
úrslitini byggja á sambandið millum
vatn- og fitiinnihaldini, og av tí at hetta
sambandið broyttist undir búningini, vóru
serliga úrslitini frá rundari sild ávirkað av
búningarstiginum. Fatmetur-mátingarnar
kunnu tí bert nýtast til leysliga flokking
av sildafløkum eftir fitiinnihaldi. Góð
úrslit vóru eisini funnin við NIR, men
mátingarnar vóru ávirkaðar av mátistaði.
Hvørki mátingar gjørdar við NIR ella
Fatmetrinum á kjøtsíðuni kundu nýtast
til at lýsa fitiinnihaldið við. Eitt miðaltal